ORİENTALİZAN DÖNEMİ SERAMİK SANATI(İ.A.M.)

by Yasin Çetin on Ekim 14, 2015 in Arkeoloji, Fotoğraf, İzmir, İzmir Arkeoloji Müzesi, Müze

BATI ANADOLU ORİENTALİZAN DÖNEM SERAMİK SANATI

İzmir Arkeoloji Müzesi Ekrem Akurgal Seramik Salonu serisine Orientalizan Dönem ile devam ediyoruz.

"İonialılar'ın seramik sanatında kuşlu kaselerden sonra geliştirdikleri ve orientalizan stili olarak adlandırılan vazo sanat, Batı Anadolu sahilindeki yerleşimlerde ve Güneydoğu Ege adalarında yaklaşık bir asır boyunca en önemli figürlü seramik ekolü olmuştur. Başlangıç aşamasında kuzey İonia kentlerinde pek fazla rağbet görmeyen bu ekol Samos ve Miletos öncülüğünde yeşermiştir.

Bu dönem seramik sanatının karakteristik özellikleri şunlardır: vazo yüzeyi parlak, fildişi veya krem rengi bir astar ile kaplanmıştır. Vazolarda bezeme figürü olarak başta yaban keçileri olmak üzere geyik, aslan, köpek ve grifon gibi hayvan figürleri kullanılmıştır. Bu figürlerle aktarılan bezeme rahnelerinde anlatımlı ve mitolojik sahneler yoktur. Erken dönem vazo dekorasyonunda kazıma tekniği kullanılmıştır. Bezemeler fırça ile yapılmış, hayvan figürlerinin vücut detayları boşluk bırakılarak vurgulanmıştır. Bu dönem vazo sanatçılarında boşluk bırakmama korkusu nedeni ile hayvan figürleri arasında kalan alanlar bitkisel veya soyut geometrik motifler ile doldurulmuştur. Vazo dekorasyonunda yoğun olarak kullanılan keçi figürleri nedeni ile 'Yaban Keçisi Stili' diye de adlandırılan bu ekolün dönemine ait örneklerde, Korinth Seramik Sanatının etkileri baskın olarak izlenir. Batı Anadolu ve adalarda erken döneme ait en güzel örnekler Miletos, Samos, Ephesos, Etytrai ve Smryna'da ele geçmiştir.

M.Ö. 600-570 yıllarını kapsayan Geç Yaban keçisi stilinde yine Korinth seramiğinin etkisi ile vazo bezemelerinde kazıma tekniğinde kullanmaya başladığını görüyoruz. bu yeni teknik özellikle vazoların omuzlarında yer alan bezeme alanlarındaki figürlerde kullanılmıştır. Diğer kesimlerde ise genellikle otlayan keçi figürleri zincir halinde rezerve teknikte resmedilmiştir. Siyah figür tekniğinin kullanıldığı Geç Yaban Keçisi stili Smyrna ve Pitane buluntuları ile İzmir Müzesi'nde oldukça iyi izlenir.

Bu örnekler dışında bu dönem vazolarını, Batı Anadolu'daki bir çok merkezden, Rhodos'da açığa çıkan çeşitli mezarlıklardan, Güney Rusya sahilindeki kolonilerden, Mısır'da kurulan ticaret merkezleri olan Naukratis ve Tell Defenneh gibi merkezlerden gelen buluntulardan tanımaktayız.

Orientalizan Dönem seramik sanatı için Anadolu'daki en önemli üretim merkezi Güney İonia'da Miletos'dur. Samos ile aynı coğrafya içinde bulunan bu bölge stilin ortaya çıkışında ve oluşumunda önemli rol üstlenmiştir. Bu bölgede ele geçen örneklerde teknik oldukça üstün, çizimler ise özenlidir. Ancak bu bölgede kazıma tekniğinin kullanıldığı örnekler fazla değildir. Daha çok M.Ö. 6. yüzyılın ortalarına doğru rezerve tekniğinin kullanıldığı ve Fikellura olarak adlandırılan yerel bir seramik stili gelişmiştir.

Kuzey İonia Yaban Keçisi stilindeki vazoların üretimine güneyden daha geç tarihte başlamış olmasına rağmen Bayraklı'da ve ve son yıllarda yapılan kazı çalışmaları sonucunda Klazomenai'de Geç Yaban Keçisi stili M.Ö. 570 yıllarına kadar sevilerek bolca kullanılmıştır.

Orientalizan Dönem vazo sanatında öncelikle tercih edilen vazo formu kapalı kaplardır. Bunların arasında oinokhoeler ilk sırayı alırlar. Bu vazoların yanı sıra dönem ile özdeşleşen diğer bir form da yüksek ayaklı veya halka kaideli tabaklardır. Hayvan figürlerinin kullanılmadığı, basit bitkisel ya da soyut motiflerle dekore edilen örnekler içinde çok kaliteli işçilikte olanlar dikkat çekerler.

M.Ö. 6. yüzyılın ikinci yarısında bölgede egemen durumda olan Korinth seramiğinin etkisini yavaş yavaş yitirmesi ve tüm Ege dünyasındaki dengelerin değişmesi ile birlikte Yaban Keçisi stilindeki vazoların üretimi son bulmuştur."

Orientalizan Dönem.

Tabak-M.Ö. 6. yüzyıl ikinci yarısı-Eski İzmir Smyrna.

Orientalizan Dönem.

Lekane M.Ö. 600-Çandarlı Pitane

Orientalizan Dönem.

Oinokhoe, M.Ö. 7. yüzyıl sonları, Çandarlı Pitane- Miğferli Baş Şeklinde Parfüm Şişesi, M.Ö. 570 Çandarlı Pitane- Rhyton, M.Ö. 6. yüzyıl, Çandarlı Pitane.