1.) Kalın ve İnce
sessiz harfler var. İnce B’yi kullanırsak arakasından E ve İ gelir. Kalın B’yi
kullanırsak A ve I gelir. O-U ve Ö-Ü meselesinde ise işler karışıktır. O ya da U’nun geleceğini bilemeyiz. İkisi de olabilir.(Bodun-Budun vs. olabilir.) Bütün
ünlülerle kullanılan kategorisindeki sessiz harflerden sonra hangi sesli harf
gelecek.? Bilmiyoruz, onun için kelime bilgisi önem kazanıyor.
2.) İşleri biraz daha
karıştıralım. Bilge Kagan yazılışında Bilge kelimesinin bütün harfleri kullanılır
ama Kagan kelimesinde sadece “KGN” harfleri kullanılır. Yani sesli harfler her
zaman kullanılmaz. Osmanlıcadaki gibi “SLM” harflerinin “Selam” kelimesi
olduğunu bildiğimiz gibi “KGN” harflerinin “KAGAN” kelimesi olduğunu bilmemiz gerekir.
3.) “KGN” harflerinin
okunuşunu sözlükten bakarak rahat bir şekilde anlayabiliriz. “Ülgen” kelimesi
“LGN” harflerinde ise sözlükten ilk “L” harfine baktığımızda bulamayınca sesli
harflerde aramalıyız. Sesli harf kelimenin başında da olsa kullanılmayabilir.
Onun içim A,E,I,İ,O,U,Ö,Ü harflerinde aramak zorundayız.
4.) Çift sesli harflere en güzel örnek “TÜRK” kelimesidir.TÜR(Ü)K-TÖR(Ü)K-TÖR(Ö)K-TÜR(Ö)K şekillerinde okunabilir. Göktürkçe resimde gördüğün gibi sağdan sola doğru dizilir fakat
kitabeler yukarıdan aşağıya doğru dikilir.
“TÜRK” kelimesinin
yazılışında Ö-Ü sesli harfi kullanılmıştır. Sondaki harf ise ÜK-ÖK sesini veren
çift sesli bir harftir. Onun için eskiden “TÜRK” kelimesinin “TÖRÜK” şeklinde
kullanıldığı iddia edilir.
Nazal N meselesi ise
“NG” olarak gösterilmiştir. Bizim tercihimiz ise “Ñ” şeklinde gösterilmesidir. Çünkü “TEÑRİ” kelimesinin “TENGRİ” şeklinde
okunmasına sebep vermiştir. Aslı “TEÑRİ” şeklindedir ve N harfi söylenirken
burunda bir titreşim olur.
5.) Son olarak “:” işareti vardır. Bu işaret bugün bizim kelimeleri ayırmak için bıraktığımız boşluğun yerine geçer. “BİLGE:KGN:TÜRK:BDN” şeklinde kullanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder