DEHLİ

Osmanlı'nın Ortodoks 'Karamanlı' vatandaşlarının yayınlarından birçok konuya ilgili oldukları anlaşılmaktadır. Bu konulu yayınların bir kısmı da Hindistan'la ilgili olanlardır. Bunların bir kısmını burada yayınladım:  “Hintlilerin Ölülerini Yaktıkları Bir Yer”, "Gotama", ", "Hindistan Putları",   "Bir Hintlinin İbadeti" (Mavi yazılı ve altılı çizili olan kısımları tıklayabilirsiniz)

Yunan harfli Türkçe bir süreli yayında(Çocuklar İçin Angeliaforos, İstanbul, 1894, s. 18) Hindistan'la ilgili olarak, "Delhi" başlığı ile yayınlanan yazıyı aktardım. Bu yazıda Delhi şehrinin önemli görülen olayları ve yapıları kısaca anlatılmaktadır.

DEHLİ(ΔΕΧΛΙ)

Şimali Hindistan'ın(Σιμαλι Χινδιστανιν) bu eski şehrinin ismi ilk defa olarak, milattan evvelki ilk asr zarfında zikr olunmuştur. Bunun hemen asıl yeri üzerinde zaten şehr şehr üstünde bina olunmuştur. Bunlardan her biri evvelki şehr harabeleri üzerine yapılmıştır. İlk şehir İndraprast(h)a('Ινδραπραστα) namındadır. Onun tarihi inşası Millattan evvelki 15ci asra tesadüf eder. 

Hindistan'ın(Χινδιστανιν) en ziyade seyr u temaşaya şayan eserlerinden biri Dehli(ΔΕΧΛΙ) civarında bulunan demir bir direktir. Bu direk üzerine, Hristos'dan üç ya dört asr sonra yaşamış olan ve Raca Dhava(Ραδζα Δχαβα) namında bulunan fatihin hikayesi oyma yazılar ile yazılı bulunur. Şehr Moğol(Μογολ) hükümdarının payitahtı olduğu sebepten büyük bir şöhret kesb etmiştir[kazanmıştır]. 

Bu tasvirde görülen kale eski hükümdar sarayının bir kısmıdır. Şehrin sokakları baştan başa tenvir olunmuş ve mükemmel lağım yolları vasıtasıyla temiz tutulmuş olduklarından, gayet güzeldirler. Başlıca sokağı "Gümüş Sokağı" tesmiye olunmuştur. Bu sokağın yanında büyük cami vardır. Bu cami Şah Cihan(Σαχ Τζιχαν) tarafından bina olunmuştur. Hindistan'daki en nefis binaların biri budur. Dehli 1804 senesinde İngiltere('Ιγγιλτερρα) devletinin zııri(ζιιρη)(?) itaberesine geçmiştir. Mezkur şehr bu gün merkezi ticaret olan şen ve mamur bir şehr ve büyük bir demir yolu merkez (i)stasyonudur. Onun bu gün takriben 175,000 nüfusu vardır.