ÇARKLAR VEYAHUT TEKERLEKLER(YUNAN HARFLİ TÜRKÇE BİR METİN)

Aggeliaforos Çocuklar İçin süreli yayınının 1894 tarihli "Çarklar Veyahut Tekerlekler" başlıklı yazıda, tekerliğin tarihinin bilinmediği ama Mısır, Asur, Roma ve Yunan devletlerinde kullanıldığı ile ilgili ufak bir malumattan sonra o zamanın tekerlek üzerine bir değerlendirmesini bize sunuyor. Metinde ufak sadeleştirmeler dışında bazı yerler bilerek sadeleştirilmemiş ki metnin diliyle ilgili bir fikir versin, bazı yerlerde kelimelerin anlaşılması için () içinde harf eklenmiş ve (-) parantez içinde kelimenin başında çizgi konarak, kelime hakkında açıklama yapılmış veya sadeleştirilen kelimenin özgün hali verilmiştir. Metinde bulunan 'cenk arabaları' alt başlığı ile verilen görsel ve yazılı metin yazıya eklenmiştir.  

Kaynak: "Çarklar Veyahaut Tekerlekler", Aggeliaforos Çocuklar İçin, İstanbul, 1 Semtembrios 1894, s. 35

CENK ARABALARI 

ÇARKLAR VE TEKERLEKLER

Ağır bir şeyi yer üzerinden çekmekten yahot elleriyle ve ya arkasıyla taşımaktan ise onları tekerlekler üzerine alıp çekmek daha kolay ve daha çabuk olduğu hususu ne zeman ve nerede keşf olunduğunu anlamak içun insanlar ne kader tarihleri ve ansiklopedi-εγκυκλοπαίδεια- kitaplarını iyice incelemişler(-tetebbu etmişler) ise (de), hiç bir kitapda buna dair bir malumata ulaşamamışlar(-destres olmamışlar). Lakin tekerliğin icat olunmasının tarihi her ne kader gayet eski ise de, şayan-ı dikkat dir ki, bir çok asırlardan beru, makinacılıkda yahot faydalı maksad u teşebbüslerde onun kullanışlarında hiç bir terakki vuku bulmamış dır.

Mısriler(-Mısır), Asoriler(-Asur), Romalılar ve Yunaniler cenk arabalarına malik idiler ise de, onların şimdiki parlak ve ziynetli paytonlara dair hiç bir malumatları yok idi. Arabalar, ve çarklı makinalar, bu asrın ta(a) ilk senelerinde, heman ondan evvel olduğu kadar kaba bir halde kaldılar. Makinacılıkdaki icatlarının ziyade şöhretlisi buhar makinası, yani insanın kuvvetinin hududu olmayan ve eskimek (y)ıpranmak bilmeyen bu hizmetkarı idi. Hiç düşündüğünüz var mı ki çarklar olmasa halimiz nereye varacak dır? O zeman ne asma saatlere, ne cep saatlerine, ne arabalara, ne vaporlara, ve ne dahi demir yollara malik olmayacak idik. Tekerlerin son ikmali velosiped(-bisiklet) dir. Bunlardan şimdi yüzbinlerce kullanılıyor.

Her ne kadar bazı budalalar onları su-i istimal ederek zarara uğruyorlar ise de, bununla beraber binlerce sanatkarlar da var dır ki velosipedlerin bir çok istifade ediyorlar; öyle ki onlar bunlar sayesinde vakit ve kuvvet tasarruf edebilirler; onlar bu vasıta ile hiç yulaf istemeyen bir ata ve heman kendiliğinden yürüyen bir arabaya malik oluyorlar.