 |
| KÜTAHYA ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN YUNAN HARFLİ TÜRKÇE MEZARTAŞI |
Arkeolog Metin Türktüzün söz konusu mezartaşını Kütahya'da "Paşamsultan Mahallesinde Vakıflar Bölge Müdürlüğünün eski binası arkasındaki yine bölge Müdürlüğünün garajı olarak kullanılan yerin girişinde" bulduklarını, buradan müzeye naklini sağladıklarını bildiriyor. Dumlupınar Gazetesi'nin 20 Mart 2020 tarihli facebook paylaşımında Metin Türktüzün'un mezartaşına dair yazısını ve eserin görseline ulaşmaktayız. Bu görsel ve yazı üzerinden bir blog içeriği oluşturmayı uygun gördük.
Yunan harfli Türkçe kullanan kültüre sahip insanlara Karamanlı/Karamanlides ve dillerine Karamanlıca/Karamanlidika denildiği için insanlarda yanlış bir intiba oluşabilmektedir. Türkiye'nin belirli bir bölgesine özgü bir kültür olmaktan ziyade dört bir tarafına yayılan bir kültür grubu ile karşı karşıyayız. İç Anadolu'da kültür izleri takip edilebilmesi yanında Adana, Amasya, Manisa, Antalya, Isparta, Mersin(v.b.) ve özellikle İstanbul'da önemli bir kültürel grup oldukları anlaşılmaktadır. Bu kültür grubunun temel özellikleri Anadolu'da Ortodoks Hristiyan olarak Yunan Harfli Türkçeyi kullanmalarıdır. Bu kültür grubu yaşadığı coğrafyadan, Türkçeden, Yunan alfabesi ve Yunancadan, büyük oranda Hristiyanlıktan ve komşuları olan insanları aracılığıyla İslam'dan(bu Türkçe üzerinden geçen bir unsurdur, mesela Allah kelimesini kullanmaktan imtina etmemişlerdir) beslenmiştir. Osmanlı Tarihi'nin önemli bir kısmında izleri takip edilebilen bu kültür grubunun kimliği, Osmanlı topraklarına milliyetçi fikirlerin gelmesi ile önem kazanmıştır. O güne kadar Hristiyan kimliği ile öne çıkan insanların birden Yunan mı yoksa Türk mü olduğu tartışılmaya başlanmıştır. Çoğunlukla kültürlerinde bir Yunan ya da Türk oldukları izini gösterebilecek unsurlar aranmıştır. Bu çabaların geçmişte de bugün de ideoloji tartışmasının ötesine geçmeyeceği aşikardır. İnsanlar bir arada yaşamayı öğrenene kadar böyle saçmalıklarda debelenmeye mahkumdur. Bir film repliği ile ifade edecek olursak "bu eski bir hikayedir".
24 Aralık 1897 tarihli mezar taşı Kütahya isminin geçmesi sebebiyle 19. yüzyılda Yunan harfli Türkçenin Kütahya'da kullanıldığına doğrudan kanıt niteliğindedir. 26 yaşında vefat etmiş olan Pareskeua'nın bakırcılıkta mahir olduğu, nişanının yolunda gitmediğini ve ailesinin Pareskeua'nın ölümüne üzüldüğünü edebi iki dörtlükten öğrenmekteyiz. Ortodoks Karamanlı(Karamanlides) ve Yunan harfli Türkçe(Karamanlidika) çalışmalarında önemli bir eser olarak karşımızda durmaktadır.
Yunan Harfli Türkçe Mezartaşı:
Ίσμίμ Πɑρɑσκευά σινίμ γιρμί ἀλδή
Πɑκήρτζηληκδά ἐϊλετίμ μεχɑρɑτή,
Νισɑνλήμ σουζουνδε ἔτμετι σεϖαɑτή.
Έτζάλ δεμάμ κɑϖιρδε ἐϊλεδίμ ρɑχɑτή .
Πετερὶμ ἀγλετί ϐɑλιτὲμ ϖɑγρινη δόϐδοῦ .
Τζεκτιλερ ελεμ κɑρτɑσλɑρήμ ϖεγγιζλερι σολδοῦ
Ουδζουνδζɑ ρουχοῦμ φηγɑνλερ ɑρσɑ δουγουλδου
Τɑκδηρὲ ρɑζί ρɑϖϖɑ ὶτδίμ ήδɑɑτή
Τῇ24 Dεκεμϐριου Πɑρɑσκεuά
1897 Κίοτχγιɑ Πɑδεογλους
Çeviriyazım:
İsmim Paraskeua sinim yirmi aldı (altı)
Bakırcılıkda eyledim meharatı (mahereti),
Nişanlım sözünde etmedi sebaatı,
Ecal demam kabirde eyledim rahatı,
Pederim ağledi validem bağrını dövdü,
Çektiler elem kardaşlarım beñizleri soldu,
Uçunca ruhum figanler arşa duyuldu,
Takdire razı rabba itdim idaati
Ti 24 Dekembriou (Aralık) Paraskeua
1897 Kütahya Badeoğlus
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder