Çocuklar İçin Angeliaforos süreli yayınının 1 ocak 1890 tarihli yayınında "Tehran" başlığı ile ilgili bir yazı yayınlanmıştır. Yunan harfli Türkçe yazıda Tahran hakkında bilgiler verilmektedir. Şehrin mimarisi, nüfus çeşitliliği, yazın çıkılan yazlıklardan söz edilir.
"Şah Hazretleri" isimli metinde İran'ın Kaçar Hanedanı hakkında bilgi veriliyordu(metin için: http://yasinetin.blogspot.com/2018/08/1890-tarihinde-iraninkacar-hanedani.html ). İran'dan Hindistan'a göç etmiş olan Parsilerle ilgili olan 1880 tarihli sayıda yayınlanmıştır(metin için: http://yasinetin.blogspot.com/2017/10/hintlilerin-ve-parsilerin-olu-gomme.html).
 |
| Tahran, Angeliaforos, 1890 |
TEHRAN
İşbu tasvir Acemistan payitahtı olan Tehran şehrinin altı kapularından birini gösterir. Şehrin etrafında olan sedd kerpiçten, kapuları ise taşlardan inşa olunmuş olup, kapular kırmızı, mavi, yeşil ve sarı çini ile tezyin[süsleme, bezeme] olunmuşdurlar. Şehrin sokaklarının çoğu dar ve evleri kerpiçten ve adi tarzda yapılmıştır, fakat ahiren[son zamanlarda] bazı geniş sokaklar ve efrad-ı nasa aid bir kaç mükellef haneler inşa olunmuştur. Şehrin "Hisar" tabir olunan semti saray-ı Şahane ile hükümete ait başlıca resmi binaları şamil olup, yüksek bir mahalde vaki ve şimali sedde yakındır. İşbu semt hava gazı ile tenvir[aydınlatma, ışıklama] olunur ve toplar ile mustahkemdir.
Tehran şehri 1788 tarihinde Aga Muhammed Han'ın yediyle(γετίϊλε)[hakimiyetiyle] payitaht oluncaya değin mühim bir şehr değil idi. Han-ı müşarelileyh 1796 senesinde Şah unvanı almış ve İran'ın şimdiki hanedan-ı hükümdaranesi müessesi olmuştur. Bu sene neşr olunan bir istatikte Tehran'ın 140,000 nüfus sekenesi[sakin] olduğu işar olunmuş ise de şehr-i mezkurun iki sene akdem görüştüğümüz akil bir mütemekkinin[yerlinin] efkarınca, sekene 120,000 nüfustur. Evropalıların sayısı pek mahdud[sınırlı] olup, hakikati halde bütün Acemistan'da ancak 400 nüfus Evrupalı olduğu tahmin olunur. İhtimalen Tehran şehrinde bir Devlet bankası tesis olunmasından ve ahz u itanın[alışveriş] revaç bulmasından naşi[sebebiyle] Evropalıların sayısı artacaktır. Tehran'da Rum bulunmayıp, iki bab[kısım] kiliseye malik olan 1,500-2,000 nüfus Ermeni, 2,000 nüfus Yehudi ve birkaç aile dahi kadim ateşperestler bulunup, mabaki[geri kalan] kısmı İslamdırlar. Tehran'a yakın 5 küçük Ermeni kariyesi olup, her birinde 6-20 hane bulunur. Bunlardan sonra en yakın olan Ermeni köyleri 40 saat kadar ırak olup, onların kümesi dört karyeden ibaret ve en büyüğü 100 hane kadar ahaliyi şamildir[kapsar].
Yazın Tehran'ın havası sıhhete muzırr[zararlı] olduğundan, sekenenin zengin sınıfı tebdil-i hava[hava değişimi] için şehrin şimal[kuzey] cihetinde vaki Dağıstan'a çekilirler. İşbu yazlıklardan Acemistan'ın en yüksek dağı olup da Ararad dağından 1,000 ayak yüksek olan Demavend dağı pek güzel görünür.
***
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder