İZMİR TARİH VE SANAT MÜZESİ KUROS VE KORE HEYKELLERİ

İZMİR TARİH VE SANAT  MÜZESİ KUROS VE KORE HEYKELLERİ

İzmir Tarih ve Sanat Müzesi'nde bulunan Kuros ve Kore heykel fotoğraflarımı, Serdar Aybek-Mehmet Tuna ve Mahir Atıcı'nın hazırlamış olduğu "İzmir Tarih ve Sanat Müzesi Heykel Kataloğu" bilgileri ile sunuyorum. 

"Kuros
Env. 003.504. Y.1.30m. G.0.60m. D.0.52m. Klaros Apollon Tapınağı, 1953. Orta kristalli gri-beyaz mermer. Normal boyutlardaki torsoda baş, sol kol, diz kapaklarından itibaren her iki bacağın altı ve erkeklik uzvu noksandır. Eserin yüzeyi ince bir kalker tabakası ile kaplıdır. Arkaik Dönem. Bibliyografya: Robert 1954, 4; Robert 1974, 25–26; Dedeoğlu 1993,42.

Ayakta çıplak genç bir erkek betimlenmiştir. Sol bacak adım atmış durumdadır. İnce gövde yapısında köprücük kemikleri, diz kapakları gibi anatomik ayrıntılar doğal işlenişlerle yansıtılmıştır. Dirsekten bükülerek ileri doğru uzatılmış sağ elde minyatürize edilmiş, adaklık sığır bulunur. Bu figürün üzerinde üç satırlık adak yazıtı yer alır. L. Robert dönemi kazılarında Klaros’un baştanrısı Apollon Klarios’a ait kutsal alanda bulunmuş olan torso, Apollon için yapılmış bir adak heykelidir." (Aybek, 2009, s. 17.)

"Kore
Env. 001.022, Y.0.25m. G.0.20m. D.0.21m. Keramos, 1934.
Orta kristalli gri-beyaz mermer. Normal boyutlara sahip başta çene, sağ göz ve şakakta, dudakların sol yarısında ufak kırıklar vardır. Burun noksandır. Sağ yanak üzerinde kulaktan çeneye uzanan derin bir çatlak ve alnın sağ tarafından çeneye uzanan yüzeysel bir diğer çatlak bulunmaktadır. Arkaik Dönem.

Dolgun ve küresel formda işlenen baş genç bir kızı betimlemiştir. Saçlar kulakları açıkta bırakarak arkaya ve küçük tutamlar halinde göğüs üzerine sarkıtılmıştır. Alında birbirine paralel dalgalı kabartma hatlar şeklinde geriye taranmıştır. Tepede ve arkada kıvırcık saç yapısını sembolize eden homojen boncuk tanelerinden oluşturulmuş bir kitle halindedir. Çehre genel baş formuna uygun olarak ovaldir. Yanaklar geniş ve dolgundur. Bundan ötürü gözler derin çukurlara yerleştirilmiştir. Ağızda belli belirsiz bir gülümseme vardır. Yüz uzuvları ve kulaklar doğal görünümdedir. Eser dönemin Samos ve İonia şemasını tekrar etmektedir." (Aybek, 2009, s. 21)

"Kore
Env. 003.708, Y.1.40m. G.0.42m. D.0.17m.
Kaide. 0.005m. Klaros Apollon Tapınağı, 1953.

Orta kristalli gri-beyaz mermer. Normal boyutlar altında yapılmış heykelde baş ve dirsekten sol kol noksandır. Gövde üst tarafı aşınmış durumdadır. Arkaik Dönem Bibliyografya: Dedeoğlu 1993, 43.

Heykel khiton ve hymation ile tasvir edilmiştir. Kemerli khitona ait elbise kırışıklıkları bacaklarda, birbirine paralel ince kabarık hatlar şeklinde gösterilmiştir. Kumaş, yanlarda bacakları sarmış durumdadır. Uzun elbise sadece ayak uçlarını açıkta bırakarak oval kaide üzerine dökülmüştür. Kemer üzerinde ince kazıma silmeler arasında yerleştirilmiş düz bantlar yer alır. Bu bezeme kemerin ve heykelin boyanmış olduğuna işaret etmektedir. Hymation, omuzları da içine alarak gövdenin üst tarafını tamamen kapamıştır. Auxerre Koresi’ni anımsatan katı, frontal bir pozla betimlenen eserin sağ kolu serbest şekilde uzatılmış ve gövdeye yapıştırılmıştır. Sol kol dirsekten bükülerek sol göğüs üzerine yerleştirilmiştir. Beden, kemerle toplanan khiton ile bağlantılı olarak silindirik formdadır. Gövde ve elbisedeki bu şema İonia örnekleri ile uyuşmaktadır." (Aybek, 2009, s. 20)

"Kore
Env. 005.301, Y.1.83m. G.0.68m. D.0.33m. Erythrai. Orta kristalli gri-beyaz mermer. Normal boyutlar üzerindeki heykelde baş, omuz ve bilek arasında sol kol, sağ ve sol ayak ile kaide noksandır. Eser iyi korunmuş durumdadır. Arkaik Dönem. Bibliyografya: Dedeoğlu 1993, 44.

Heykel khiton ve hymation ile tasvir edilmiştir. İnce elbise kumaşı altında, gövdeye ait anatomik ayrıntılar net olarak görülebilmektedir. Omuzdan itibaren düz olarak uzatılarak gövdeye yapıştırılmış sağ kol ve el, sağ baldır üzerinde khiton kumaşından bir tutam kavramış ve yukarı doğru çekmiştir. Bu hareketle kumaş gövdenin alt bölümünde gerginleşmiş ve bacaklar belirginleşmiştir. İki bacağın ortasından elbiseye ait kumaş kitlesi sarkar. Gövdeyi örten hymationun kumaş hareketleri ince, paralel dikey hatlar şeklinde gösterilmiştir. Hymation arkada kalçayı açıkta bırakarak bel üzerinden iki yana ayrılmıştır. Bu noktada khitona ait kemer de görülmektedir. Üstte ise üzerine, açık olarak salınmış saçlar yerleştirilmiştir. Küçük dörtgen kareler halinde düzenlenen saçlar ok uçları şeklinde sonlanmıştır. Sol kol ve el dirsekten bükülerek her iki göğüs üzerine yerleştirilmiştir. Heykel kıyafeti ve pozuyla dönemin Samos, İonia örnekleriyle çağdaştır. Genelaos Grubu-Ornithe fi gürü, Erythrai örneğinin tanımlanması ve tarihlenmesinde önem taşımaktadır." (Aybek, 2009, s. 19)

***

"İzmir Tarih ve Sanat Müzesi:

İzmir Tarih ve Sanat Müzesi, İzmir Arkeoloji Müzesi’nin teşhir kapasitesinin dolması sebebiyle, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün rehberliğinde, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Kültürpark’taki eski müze binası ve yanındaki iki bina yeniden onarılarak, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredilmiştir. Müze, Kültürpark içinde, 3.820 m2 kapalı, 9.500 m2 açık olmak üzere toplamı 13.320 m2 alan içinde yer alır. Müze 2004 yılında açılmıştır.  

Müze, tek kat üzerine 3 ana bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler: Taş Eserler Bölümü, Seramik Eserler Bölümü ve Kıymetli Eserler Bölümü’dür.

Taş Eserler Bölümü’nde; İzmir ve yakın çevresindeki ören yerlerinden heykeller, kabartmalar sergilenmektedir. İki kattan oluşan bu bölümde; Arkaik, Klasik, Hellenistik ve Roma dönemlerine ait heykeltıraşlık eserleri ile mimariye bağlı plastik eserler sergilenmektedir. Alt katta; Arkaik Dönem taş eserleri, özellikle; kutsal alanlara sunu olarak ya da mezar taşı olarak dikilen büyük boyutlu Kore ve Kouros heykelleri yer alır. Müze’de, Klasik Döneme tarihlenen tek heykeltıraşlık eseri, girişte geniş bir alanda sergilenen, İzmirli hemşerimiz, Homeros’a ait olduğu düşünülen ünlü düşünür ve yazar heykelidir. 

Ayrıca, İzmir Agorası’ndan çıkarılan başlar ve heykelcikler, Artemis-Poseidon-Demether Kabartması, Roma Dönemi’nin seçkin eserleri arasında yer alan Nehir Tanrısı Kaistros’u gösteren heykel, İzmir Metrosu Basmane İstasyonu’nun inşaatı sırasında ortaya çıkarılan yazıtlar,  Üst katta Metropolis Kazısı’ndan çıkarılan çeşitli heykeller, yuvarlak ve dikdörtgen sunakların yer aldığı Metropolis Salonu, Teos Dionysos Tapınağı’na ait frizler ile Miletos Tiyatrosu’nun kabartmaları, Helenistik ve Roma Dönemleri’ne ait başlar, Belevi Mezar Anıtı’nın Kabartmaları, çeşitli başlar ve adak steller sergilenmektedir.

Seramik Eserler Bölümü; iki kattan oluşmaktadır. Başta Smyrna Topraklı Höyüğü olmak üzere, İzmir çevresindeki Prehistorik yerleşimlerden, Bizans Dönemi’nin sonuna kadar olan buluntular ve seramik parçaları sergilenmektedir.  

Alt katta; İzmir çevresindeki Prehistorik yerleşimler olan Baklatepe, Limantepe, Kocabaştepe ve Panaztepe’den gelen seçkin eserler ile İasos (Güllük), Phokaia (Foça), Klazomenai (Urla), Kyma (Aliağa), Erythrai (Ildırı) ve Pitane (Çandarlı) antik kentlerinin seçkin seramik eserleri, Smyrna Agorası’ndan gelen Roma ve Bizans Dönemleri’ne ait çeşitli buluntular vitrinlerde sergilenmektedir. 

Kıymetli Eserler Bölümü’nde; çeşitli dönemlere ait; Kandiller ve Figürinler, Cam Eserler, Bronz Eserler, Hazine Odası ve Sikke teşhirleri yer almaktadır."  (http://www.izmirmuzesi.gov.tr/izmir-muze-mudurlugu-izmir-tarih-ve-sanat-muzesi.aspx)