1212 YILINDA GERÇEKLEŞEN "ÇOCUK HAÇLI SEFERLERİ"

 

1212 YILINDA GERÇEKLEŞEN "ÇOCUK HAÇLI SEFERLERİ"

    Haçlı Tarihi araştırmacı olan Abdurrahman Onur Çalışır tarafından çevrilen, Dana C. Munro tarafından kaleme alınan "Çocuk Haçlı Seferleri" makalesinde 1212 yılında Fransa ve Almanya'da gerçekleşen çocuk kitle hareketleri ele alınmakta, sonraki kaynakların abartarak anlattığı olaylar, ilk kaynaklarla daha isabetli bir şekilde anlatılmaya çalışılmaktadır. Kiminin şeytanın işi kimin meleklerin işi olarak lanse ettiği bu olayların anlattığı makalenin içeriğine kısaca değineceğim.

    1212 yılında Fransa'nın bir köyünde, Stephan isimli çocuk çoban rüyasında İsa'nın kendisine krala vermesi için mektup verdiğini görür. Arkadaşları ile toplanarak St. Denis'e giderler ve bazı mucizeler gerçekleştirirler. Bu olaylar çocuklar bir araya toplanmasına sebep olur, toplumda birçok çocuğun mucize gerçekleştirdiği algısı oluşur. İlk kaynaklarda Munro, belirli bir sınır içinde kalan, Haçlı seferi planına veya Hac yolculuğuna dair bir göndermenin olmadığının altını çizer; çocuklar bir araya gelmiş, Hristiyanlığın yücelmesi için dua etmiş ve "Tanrıya" gitmek istediklerini dile getirmişler. 1212 yılındaki Fransa'daki olayın ilk kaynaklarında yukarıdaki gibi özetlenebilecek olay, sonraki kaynaklarda abartılmış, çocukların bir Haçlı seferi planı yaptıkları ve hatta Akdeniz'e açıldıkları ve başlarına bir sürü olayın geldiği şeklinde mitler ortaya çıkmıştır. Oysa çocuklar acıktığında dağılmaya başlamışlar ve sonunda Fransa Kralı'nın emri ile tamamen dağılmışlardır:

"Hareketin çağdaş yazarlarının haklı olduğu ve çocukların bir süre çevrede dolaşıp alaylar halinde şarkı söyledikten sonra evlerine döndükleri çok açıktır." s. 282

1212 yılında çocukların bir araya geldiği başka bir olay Almanya'da Fransa'daki olaydan bir haber gerçekleşir. Kölnlü Nicholas önderliğinde kendisi gibi çocuklar(erkek-kadın), kadınlar toplanırlar, amaç kaynaklarda hac yolculuğu ve Haçlı seferi olduğu yönünde geçer. Birçok yerden toplanan kafile Ren Vadisi civarından İtalya'ya doğru giderler ve 25 Ağustos 1212 tarihinde Cenova'ya vardılar. İtalya'ya ilk girdikleri zaman şöyle bir ilanda bulundukları söyleniyor:

“tek yürek ve tek sesle deniz tabanında yürüyerek denizi geçeceklerini ve Kutsal Topraklar ile Kudüs’ü geri alacaklarını” 

    İtalya'da kafile gemilere binip yolculuk yapmak için dağılmaya başladı, kimi fırsatçılar kafiledeki bazı insanları korsanlara esir olarak satmaya çalıştığı bazı kaynaklarda geçiyor. Bu girişim hayalkırıklığı içinde son buldu, açlık ve susuzluk kimilerinin telef olmasına sebep oldu, kimi soyuldu, kimisi köle olarak satıldı, bazıları da yaptıklarının başarısız olacağını düşünerek Roma üzerinden evlerine dönmeye çalıştı. Geri dönenlere dair toplumdaki tepkiyi makale yazarı şöyle aktarır:

Memleketine geri giden az sayıda çocuk, tek başına ya da küçük gruplar halinde, sessizce ve üzüntüyle aşağılanmış bir halde döndü. Görkemli ilerleyişlerinde onların ihtiyaçlarını cömertçe karşılayan insanlar, şimdi onların isteklerine kulak tıkadılar ve bakire olarak yola çıkıp şimdi utanç içerişinde geri dönen genç kızları hor gördüler. s. 283

     Sonraki yazarlarda birçok mite/anlatıyla yazımda renkli bir anlatım ortaya koyan bu olayların aynı zamanda Fareli Köyün Kavalcısı hikayesi ile ilişkilendirildiği belirtilmektedir. 1237 ve 1458 yılında da benzer olayların yaşandığı makalenin son paragrafında okuyucuya sunulmaktadır.

    Yukarıdaki bilgiler Haçlı Tarihi araştırmacısı olan Abdurrahman Onu Çalışır'ın çevirdiği, Dana C. Munro tarafından kaleme alınmış olan "Çocuk Haçlı Seferi/The Children's Crusade" isimle makaleden aktarılmıştır. Makalenin künyesi şöyledir: ÇALIŞIR, Abdurrahman Onur, “Çocuk Haçlı Seferi” Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, IV/II, Aralık 2021, s. 280-284.