KİLİSE TARİHÇİSİ: "MERLE D'AUBIGNÉ"

by Yasin Çetin on Ekim 30, 2019 in Angeliaforos, Karamanlıca, Karamanlides, Yunan Harfli Türkçe

Jean Henri Merle d'Aubigné, 16 Ağustos 1794 yılında Cenevre'de doğmuştur. Ailesi, Protestan olduğu için Fransa'dan Cenevre'ye kaçmak zorunda kalmışlardı. Jean Henri Merle d'Aubigné, önemli bir kilise tarihçisi oldu. Onaltıncı Yüzyıl Reform Tarihi ve Calvin Döneminde Avrupa'da Reform Tarihi eserlerine imza attı. (daha fazla bilgi için: https://banneroftruth.org/us/about/banner-authors/j-h-merle-daubigne/)

Yunan harfli Türkçe olarak, Amerikan Misyonerleri Şirketi tarafından yayınlanan süreli yayın Çocuklar İçin Angeliaforos'un 1 Nisan 1889 tarihli sayısında, Jean Henri Merle d'Aubigné hakkında kısa bir yazıya yer verilmiştir. Yunan harfli Türkçe metnin yanı sıra Jean Henri Merle d'Aubigné'nın bir görseli ve Cenevre'deki evinin bir tasvirine yer verilmiştir. Metnin çeviriyazımı aşağıdadır.

Jean Henri Merle d'Aubigné

MERLE D'AUBIGNÉ(ΜΕΡΛ Δ’ΟΠΙΝΓΕ)

Gazetemizin ilk sayfasında görülen divanhane tasviriyle beraber bu sayfada Islahat Tarihi’ni[1] yazan zat ve iç tarafında[2] 1794 senesi Ağustos 16’da doğduğu evin tasvirini hazır[3] ederiz. Adı geçenin[4] doğduğu ev Cenevre’ye(Δζενερεγια) yakın O Biv(’Ο Βίβ) nam köyde vakidir. D'AUBIGNÉ’nin(Δ’ ’Οπινγενίν) ecdadı Fransız Protestanlardan olup, bunlar vatanlarında uğradıkları kovalayış[5] yüzünden Cenevre’ye gelmişlerdi. Pederi çocuğu tacir etmeye karar kılmıştı ise de o Cenevre’yi ziyaret eden İskoçyalı[6] bir vaizin tesiriyle vaizliği seçti. D'AUBIGNÉ ilmini ikmal etmek için Berlin’e gitti ve orada kilise tarihinin müellifi olan meşhur Neandros’un[7](Νεανδροσην) öğrencisi[8] oldu. Birkaç seneler sair memleketlerde vaaz ettikten sonra Cenevre’ye geri dönerek[9] ilm-i ilahi medresesinde kilise tarihi hocası oldu. Gerek fikir ve gerek vücutça tam kuvvetine[10] sahip[11] olarak, vefatının tarihi olan 79 yaşına[12] değin işine devam etti. Mumaileyh hayli lisanlara tercüme olunmuş “Islahat Tarihi” nam eseriyle meşhurdur. Bu kitap fevk-el-ade güzel olup birkaç lisanlara tercüme olduğundan, gazetemizi okuyanlardan çoklar onu görmüş olmalıdırlar. İngilizceye olan tercümenin en azından[13] 200.000 nüshası İngiltere’de ve 400.000 nüshası Amerika’da satılmıştır. D'AUBIGNÉ, CALVİN’in(Γαλβηνιν) vaktinde icra olunan Islahatın bir tarihini[14] dahi yazdı ise de bitirmezden evvel vefat eyledi. Mumaileyhin eseri parlak vasf u tarifler ile dolu ve dikkate şayan ise de bazen nakliyatın teferruatına giriştiğinde hayalin kanatlarına binerek yükseldiği gibi, Islahatın hasımları hakkında yazdığında dahi adaletin hizasından çıkar. Bu cümle ile kendi eseri hakkında, haklı bir şekilde[15] şöyle denilmiştir: “Ezcümle bu eserin bizi Hristiyan kilisesinin şimdiki tarihinin en meşhur müddetinin hakiki ruhuna aşina kıldığı şüpheden müstağnidir.”