SASANİ DEVLETİ YÖNETİMİNDE YAŞAYAN HRİSTİYANLARA DAİR KISA BİR NOT

 

SASANİ DEVLETİ YÖNETİMİNDE YAŞAYAN HRİSTİYANLARA DAİR KISA BİR NOT

    Sasani Devleti döneminde Zerdüşt rahip Kirdir'in yazıtları günümüze ulaşmıştır. Bu yazıtlardan birinde, II. Vahram’ın Zerdüşt dinine önem vermesi anlatılır. Zerdüştlüğün ise diğer dinlere bakışının sert bir tavrı görülür. Ehrimen ve putlar aleyhine söylenenlerin ardından Yahudiler, Budistler, Hindular, Nazarenliler, Hristiyanlar, Maniler’in devletten yok edildikleri, bunların putlarının ve tanrı evlerinin de yerle bir edildiği dile getirilir. Bu yazıt, Zerdüşt rahiplerin diğer dinlere karşı bakış açısını yansıtır. II. Vahram döneminde kadar diğer dinlerin ve özellikle Hristiyanların devlet içinde rahatça yaşadıkları bilinmektedir. II. Şapur döneminde ise Doğu Roma’nın Hristiyanların hamisi olması, Sasani sarayının Hristiyanlara bakışını değiştirdi. Sasani ve Doğu Roma arasındaki mücadele, Sasani Devleti’nde yaşayan Hristiyanlara belli bir dönem zor günler yaşattı. Aslında Sasani Devleti’nde yaşayan önemli Hristiyan kişilerin Doğu Roma hükümdarı Konstantin lehine faaliyetler yürüttüğü bilinmektedir. Mesela Afrahat isimli bir Hristiyan’ın eserinde Konstantin iyi olarak anlatılırken, Şapur kötü olarak anlatılmıştır. Konstantin için İsa’nın yardımını aldığı için yenilgiye uğramayacağını söylemektedir. Bu dönemde Hristiyanların Roma’nın casusları olduğu düşüncesi oluşmuştur. M.S. 410 tarihinde İran’daki Hristiyanlar toplanarak, ruhani bir mecliste kendi hiyerarşilerini ve kendi kilise hukuklarını hazırladılar. Ve devamında İran Hristiyanları kendi bağımsız yapılarını kurmuş oldu ve başındaki kişi de kendisini patrik olarak adlandırmaya başladı. M.S. 484 tarihinde ise Lapat ruhani meclisinde Nasturi’nin esasları kabul edildi. Bu aşamadan sonra Sasani hükümdarları İran Hristiyanlarını destekledi ve diğer Hristiyanları kendi mezheplerine döndürmelerine hoşgörü ile yaklaştılar. Sasani Devleti Hristiyanlara, Yahudilere ve Maniheistlere karşı zorba davranmadılarsa da dış mücadeleler gerçekleşirken bu inanç gruplarını kimi zaman mağdur ettiler.