MAD MAX FİLMLERİ VE İKTİDAR ÖRGÜSÜ

MAD MAX FİLMLERİ VE İKTİDAR ÖRGÜSÜ

Not: Yazı filmler hakkında spoiler içermektedir.

2024 yılında "Furiosa: A Mad Max Saga"" filminin yayınlanması ve internette filmi izleme olanağının doğması ile Mad Max filmlerine arzum ortaya çıktı; Çorak Topraklar Dünyası'nda geçen maceralar, burada tekrar kurulmaya çalışan iktidar yapıları ve aralarındaki mücadele aşırı ilgimi çekti. Önce 2024 yapımı "Furiosa" filmini izleyip daha önceden izlediğim ama iktidar yapılanmasından ziyade aksiyonuna yoğunlaştığım 2015 yapımı "Mad Max: Furry Road" filmini tekrar izledim. Bu iki film üzerine bir yazı yazmayı denediysem de aşırı filmin içeriğinden bahsettiğim için kendi notlarım arasında bıraktım. O yazıyı yazarken 1979 yapımı "Mad Max", 1981 yapımı "Mad Max: The Road Warrior" ve 1985 yapımı "Mad Max: Beyond Thunderdome" filmlerinin olduğunu öğrendim. Şu saat itibari ile beş Mad Max filmini izlemiş bulunmaktayım ve altıncı film projesini heyecan ile bekliyorum. 1979-2024 yılları arasında yayınlanmış olan bu beş Mad Max filmi neredeyse yarım asırlık bir serüvene sahip ve yapısındaki değişimler heyecan verici.

1979 YAPIMI MAD MAX

1979 yapımı filmde Çorak Topraklar Dünyası yok, normal bildiğimiz dünya yapılanmasında bir motorcu çetesinin düzene uymaması ve normal vatandaşların yaşam hakkını gasp etmesi işlenir. Max karakteri ise Yunan tragedyası kahramanları kadar hayatın feleğiyle karşılaşacak, bu olumsuzluklar onu öfkeli bir çılgına çevirecek ve kendi adaletini sağlayan bir karakter olacak, bu karakter motor çetesinin kendi buyrukluğuna son verecektir. Diğer filmler açısından bu filmde suç çetesi ve yolda tanker kamyonu figürü ortaklığından bahsedebiliriz ama bambaşka mahiyetlerde karşımıza çıkarlar. Hatta 1985 yapımı filmde tanker kamyonu yoktur.

1981 YAPIMI MAD MAX: THE ROAD WARRIOR

1981 filmi ile beraber gelecek zamanda distopik bir dünya ortaya çıkmaya başlar. 'Kıyamet' sonrası düzende büyük iktidar odakları dağılmış, kurak ve petrole ulaşılması zor bir dünya çizilmiştir. Burada başıboş dolaşan az sayıda insan vardır ki birisi kahramanımız Max'in kendisidir. Bu Çorak Topraklar Dünyası'nda iki düzen grubu görürüz. Biri çeteden oluşan bir kabile yapısıdır, acımasız bir grup oluştururlar, kendi dışındakileri soymak ve onları taciz etmekle ilgili bir sorunları yoktur. Bunun zıddına ise uyum içinde yaşayan küçük bir grubun kalesi konulur. İçeride öne çıkan önder isimler olsa da belli ki iktidar yapılanması ortaktır ve herkesin sesine kulak verilir. Burada petrol çıkarma ve işlemenin yolunu bulmuşlar, petrolün gücünü elinde tutmaktadırlar. Bu dünyada suyun zor ulaşılan bir metaya dönüşmediği görülüyor ya da sudan ziyade petrol için bir mücadelenin olduğu anlaşılıyor. Çete kaleyi ele geçirip petrol rezervini ele geçirmek istiyor ve kale denilen yapıyı(taş duvar falan gelmesin aklınıza ne bulundularsa sura çevirdikleri, kapısı da otobüs ile açılıp kapanan bir mekan) ablukaya alıp sürekli bir taciz durumu oluşturuyorlar. Eski dünyanın onur kavramının sürdüğü dünya ile onursuz çete dünyası mücadelesi oluşturulmuştur. Max'in yardımları ile çetenin eline geçmekten kurtulurlar ve çetelerin ulaşamayacağı güzel topraklara doğru yolculuğa başlanır. Pandora'nın kutusundaki umuda ulaştıkları görülür. Bu bize Çorak Topraklar Dünyası'nda cennet gibi bir yerin işlenişin ilk örneğini de sunuyor. Bu filmdeki enerji için savaşım sonraki filmlerin ana unsurlarından biri olacaktır. Max'in kendi yoluna bakması ile 'iyi' insanlara yardım etmek arasındaki gelgitleri diğer filmlerde de görülür, sonunda 'iyi'lerin yanında yer alır ve onlara yardım eder.

1985 YAPIMI MAD MAX: BEYOND THUNDERDUME

1985 yılındaki film Max'in bir soyguna uğraması ile başlar ve hırsızı takip etmesi sonucu Bertertown'a gelir. Bertertown, nükleer felaket sonunda Çorak Topraklar Dünyası'na dönen dünyada Teyze karakterinin bir ticaret şehri oluşturduğu küçük bir yerleşim yeridir. İlk başta Teyze karakterinin şehrin tek başına tüm iktidarını elinde tuttuğu sanılır ama Bertertown'un altında 'üstat/master' karakteri enerji üretimi tekelini elinde tutmaktadır. Yukarıda Teyze'nin ve onun kuralları hakim olsa da master ona her şeyi yaptırabilecek gücü elinde bulundurmaktadır; Elindeki güç domuz pislikleri ile metan gazı oluşturması ve bunu enerjiye çevirecek üretim araçları ve ayrıca çok güçlü, aklı çalışmayan ama kimsenin yenemediği bir yardımcıdır. Teyze karakteri kendi kurallarını çiğnemek istemediği için master'ı bir suikast ile alt etmek ister ve suikastı yapacak yetenekteki kişinin Max olduğu ortaya çıkar. Max öldüreceği kişinin saf/ruh sağlığı yerinde olmayan eski bir tanıdığı olduğunu fark edince onu yenmesine rağmen öldürmekten vazgeçer ama teyze karakteri istediğini ele geçirmiş ve master'ın en önemli gücünü ortadan kaldırmıştır. Max ise Bertertown'dan bir ceza ile çöle ölüme gönderilmiş, Teyze Bertertown'un tek hakimi olmuştur.

Aynı filmde Max'in tesadüf eseri çölden sağ kurtulduğunu görürüz. Gezegen Erf isimli vahada yaşayan genç bir kadın olan Savannah onun kabile efsanesindeki Kaptan Walker olduğunu düşünerek yaşadıkları vahaya götürür. Bir uçak, büyük felaket sırasında bir grup insanı bir süre havada yaşamda tutmuş ve uçak bir süre sonra bu vahaya düşmüştür. Zaman içinde Kaptan Walker'ın tekrar döneceği ve gökdelenlerin, video kasetlerin olduğu şehirlere onları götüreceği şeklinde bir 'mehdi' inancı ortaya çıkmıştır. Vahada yaşayanlar artık büyük oranda çocuk ve gençlerden oluşmaktadır. Herkes kayıtsız koşulsuz 'mehdi' Kaptan Walker'ın geri döneceği umudundadır, Pandora'nın kutusunda böyle bir umut kalmıştır. Max kendisinin Kaptan Walker olmadığını söyleyince, önce inkar ederler, o olduğunu söylerler ve umudun yerine büyük bir umutsuzluk bırakır. Kabile ikiye ayrılır; dışarıda Kaptan Walker efsanesinde anlatılan dünyaya inananlar ve Max'in sözleri ile efsanenin yalan olduğuna, vahada yaşamaya devam etmeleri gerektiğini düşünenler. İnananların gitmesini engellemeye çalışsalar da başarılı olamazlar, gizlice inananlar yolculuğa çıkarlar. Kalanlar Max'in onları çölden sağ salim getirmesini isterler. Filmin başında kendi yolculuğuna odaklanmış olan Max, kendisini artık başkalarının hayatını kurtarmaya adayacak duruma gelmiştir. Onları çölden kurtarır ama vahaya dönmeleri ancak çok yaklaştıkları Bettertown yerleşimi aracılığı ile mümkündür. Teyze'nin elindeki master'ı kurtarır, Bettertown'daki iktidarı ve enerji üretim tesisini darmaduman ederler. Teyze, master'ı ele geçirip tesisi tekrar kurmak için peşlerine düşer. Zorlu bir yolculuk sonunda Teyze peşlerinde olmasına rağmen, filmdeki önemli bir karakter olan Jedediah karakterinin yaşadığı yere ulaşırlar. Jedediah'ın uçağı vardır, herkesi kurtaracaktır ama uçağın pisten kalkabilmesi için Teyze ve adamlarının engel olmaması gerekir. Max kendini feda etmek uğruna Teyzeden çalınmış bir arabayı rakiplerine karşı sürer ve uçağın uçabileceği alanı yaratır. Teyze, Max'i öldürmez onu çorak arazide bırakır. Kahramanımız Max bu filmde de 'iyi'lere yardım eden bir karaktere dönüşmüş, bir grup çocuk ve gençle Bettertown'daki iktidar odağını yok etmiştir. Çocukları, gençleri, delileri ve yaşlıları yeni bir umut dolu yaşama doğru uğurlamıştır.

2024 YAPIMI FURİOSA: A MAD MAX SAGA 

Şimdi 2024 yılında yayınlanan "Furiosa" filmine gelelim, 2015 yılındaki "Mad Max" filmindeki İmparatoriçe karakterinin daha öncesinde neler yaşadığının anlatıldığı bir filmdir. Bu filmde Max karakteri yoktur, sadece filmin bir yerinde 2015 yılındaki bir sahneye gönderme yapıldığı noktada bir anlığına görülür. Bu filmdeki iktidar yapılarını anlamak için filmde geçen yerleşim yerlerini anlamak lazım. Furiosa'nın çocukluğunda yaşadığı 'Yeşil Yer' ilk yerimiz, buradan kaçırılacak ve karakterimizin başına Yunan tragedyasındaki karakterlerin başına gelenlere benzer şeyler gelecektir. Ömrü boyunca 'yeşil yere' dönmekle, intikamını almak arasında kalacaktır. Pandora'nın kutusunda bu sefer sadece umut değil, öfke ve intikam hisleri de vardır. Furiosa'nın 'Yeşil Yer'den uzak ve belki annesi ile trajik şekilde ayrı kalması unsurlarını cennetten kovulma mitini andırır buldum. Tabi mitle büyük oranda uymaz ama Çorak Topraklar Dünyası'nda yaşamak için çok güçlü bir karaktere dönüşecektir. Cennetten kovulan insanda toprağı bin bir emekle işlemek üzere lanetlenmişti. 'Yeşil Yer'e 2015 yapımı filmden bahsederken tekrar döneceğim.

Dementus karakteri Furiosa'yı kaçıran adamların çete lideridir, Yeşil Yer'i öğrenemez, Furiosa'da hiçbir zaman yeri kimseye söylemeyecektir. Furiosa artık Dementus'un esiridir. Dementus çocuğunu kaybettiği için ona karşı duygusal hareketler sergiler ama işin sonunda acımasız bir çete lideridir ve Furiosa'nın kinini annesini gözleri önünde öldürerek üzerine çekmiştir. Dementus'un çete iktidarı acımasızlığı ve zekasından gelir. Bu acımasızlık ve zekasıyla Çorak Topraklar Dünyası'nın üç önemli kentinden biri olan Petrol kentini ele geçirecek ve Ölümsüz Joe ile bir anlaşma yapmayı başaracaktır. Dementus'un iktidarı artık sadece bir çete lideri olmasından gelmez, ayrıca petrolün üretimi, kullanımı ve kullandırma hakkına sahiptir. Tabi petrol karın doyurmaz, burada da Ölümsüz Joe'nun iktidarı devreye girer. Ölümsüz Joe bir kayalıkta iktidarını sağlamış, burada yeraltından gelen suyun kullanım ve kullandırma hakkını elinde bulundurur. Su ile besinler üretmektedir. Filmde genel olarak kale olarak anılan bu yapıya, Antik Yunan kentinde iktidar gücünün yaşadığı akropolün ismini vereceğim ve yazıda mekanı akropol ismi ile anacağım. Ölümsüz Joe ile Dementus arasındaki anlaşmada Furiosa güzel bir kız çocuğu olarak Ölümsüz Joe'nun esiri olur. Ölümsüz Joe elindeki iktidar sayesinde güzel kadınları toplamış ve esiri haline getirmiştir. Çorak Topraklar Dünyası'nda sağlıklı erkek çocukları istemektedir ve bunları savaş lordu olarak yetiştirir. Hasta doğan çocuklar ise asker olarak görev yapar. Furiosa'yı da büyüyünce gelinlerinden biri yapmak istese de Furiosa mahpusluğundan kurtulup, erkek çocuğu kılığına girerek işçiler arasında saklanır.

Akropol iktidar yapısı suyun gücüne dayanır ama aynı zamanda Ölümsüz Joe kendi adına bir kült oluşturmuştur. İskandinav mitolojisinin Valhalla kavramı, savaşçıları için önemlidir, Valhalla'ya gitmek için ölümüne savaşan bir savaşçılar grubu vardır. Ölümden korkmayan önemli bir askeri birlik ile iktidarını sağlamlaştırmıştır. Yönetici, savaşçı, işçi ve akropolün etrafında yaşayan insan etiyle beslenen çok kötü durumda olan insan topluluğu ile dört gruptan bahsetmek mümkün gözükür. Su ve Ölümsüz Joe kültü bu grupları bir arada tutar. Özellikle mitin askeri grup üzerinde etkisi vardır. Furiosa'nın kaçtığı harem yapılanması ise tutsak tutulan kadınlardan oluşmaktadır. Ölümsüz Joe bu kadınları malı olarak görür ve onun için sistemini besleyecek 'damızlık'lardır.

Bir başka iktidar odağı ise Mermi Şehri'dir. Bu mermi şehri hakkında çok söylenecek bir şey yoktur. Ölümsüz Joe'ye itaat eden bir savaş lordu tarafından yönetilmektedir. Asıl rekabet Dementus ile Ölümsüz Joe arasındadır ve su ile yiyeceğe sahip olan Ölümsüz Joe'nin iktidarı daha üstün gibi görülür. Bu üç şehir arasında bir takas ekonomisi vardır. Ölümsüz Joe, tanker kamyonu ile yiyecek gönderir, bu tanker kamyonu mermi ve petrol ile dönerler. Yolda saldırı ihtimaline karşı tanker kamyonu önemli bir savaş konvoyu ile hareket eder. Bu üç iktidar dışında kalan çeteler de vardır ama onların yapısına dair detaylı bilgi verilmez. Dementus'un petrol şehrindeki nüfusa yiyecekler yetmez, daha fazlasını talep eder ve huzursuzluk çıkarmaya başlar. Bir süre sonra Mermi şehrini ele geçirecek ama tanker kamyonu  şoförü Jack ile Furiosa düştükleri tuzaktan mermi şehrini yıkarak kaçacaklardır. Dementus peşlerinden gelip onları yakalar, mermi şehrini yok ettikleri için kızgındır, Jack'i öldürse de Furiosa kolunu feda ederek kaçmayı başarır. Bu sırada Dementus'un Akropolü ele geçirme planını öğrenmiş ve Ölümsüz Joe'ye haberi getirmeyi başarmıştır. Ölümsüz Joe bu sayede akropolü korur ve Dementus'un ordusunu yerle yeksan eder. Dementus kaçmayı başarır fakat büyük öfkeye sahip olan Furiosa peşindedir ve intikamını almak için acelesi yoktur. Furiosa'nın kahramanlıkları Akropolde büyük bir prestij kazanmasını sağlar ve İmparatoriçe Furiosa olarak tanker şoförü olur. Ölümsüz Joe'nun güvenini kazanmıştır, peki sadık kalacak mıdır? Şimdi 2015 yılındaki Mad Max filmine geçebiliriz.

2015 YAPIMI MAD MAX: FURY ROAD

Max filmin başında Ölümsüz Joe'nun adamları tarafından ele geçirilir. Bu sırada Akropol'den bir ritüel ile tanker kamyonu petrol şehrine gönderilmektedir. İmparatoriçe Furiosa tanker kamyonunu savaş konvoyu ile petrol şehrine götürmek üzere tezahüratlar arasında yola çıkar. Furiosa'nın güzergahı değiştirmesi ile Ölümsüz Joe gelinlerini kaçırdığını anlayacaktır. Furiosa hamile gelinleri Yeşil Yer'e götürmek istemektedir. Akropolde büyük bir hareketlilik olur ve tüm savaşçılar araçları ile tanker kamyonunun peşine düşer. Başlarında Ölümsüz Joe'nun bizzat kendisi vardır. Max, bir savaşçı olan Nux'un kan torbası olarak bir arabaya bağlanmıştır. Tanker Kamyonu ile çatışmalar sırasında Max kurtulur, kendini düşünen bir karakter olarak Tanker Kamyonunu bir anlığına ele geçirir ama Furiosa'nın zekice ayarladığı düzenekten dolayı kamyon durur. Bunun üzerine Furiosa ile beraber yolculuk yapmak zorunda olduğunu anlar. Film ilerledikçe Furiosa ve kadınlarla beraber mücadele etmeyi, onlara yardım etmeyi isteyen bir karaktere döner. Bu dönüşüm Mad Max 2(1981) ve Mad Max 3(1985) filmlerinde de görülür. 2024 tarihli Furiosa'nın Jack'e yardım etmesinde de benzer bir tema işlenmiştir. Tekrar 2015 yapımı filme dönecek olursak, Ölümsüz Joe'nun askeri olan Nux karakteri, Valhalla'ya gitmek için tüm cesurluğunu sergiler, fakat Max'i kan torbası olarak alana getirdiği ve çatışmanın seyrini değiştirdiği için umutsuzluğa kapılmıştır, ölümsüz Joe'nun onu lanetleyeceğini düşünerek bunalıma girmiştir. Gelinlerden biri onu tanker kamyonunda fark eder ve şefkat gösterir. Bu şefkat onu hem bunalımdan çıkarır hem de müttefikleri haline getirir. Nux karakteri cesurca hala ölmek istemektedir ama başkaları için, hatta eski efendisine karşı savaşarak bu onura sahip olur. 

Ölümsüz Joe ile çatışarak kum fırtınasına girmişler, bir bataklıktan geçmişler ve Furiosa'nın üyesi olduğu Vuvalini kadınlarını bulmuşlardır. Kadınlardan Yeşil Yer'in bataklığa döndüğünü öğrenirler. Geriye sadece ata yadigarı tohumlar ve birkaç Vuvalini kadını kalmıştır. Furiosa, gelinler ve Vuvalini kadınları çölde uzun bir yolcuğa çıkarken, Max tek başına yollara düşmek üzere onlardan ayrılır. Max bir Halüsinasyon sırasında onlara yardım edebileceğini düşünerek yanlarına gider; Furiosa'ya Akropolün boş olduğunu, istedikleri su ve tohumları yetiştirecekleri toprağın burada olduğunu söylemesi ile macera ters güzergaha döner. Ölümsüz Joe'nun ordusunun yanından geçerek hızlıca Akropole doğru ilerler ve ordu peşlerine düşmekte gecikmez. Bir tüneli kapatarak ve birçok kayıp vererek Ölümsüz Joe'nun ordusunu geride bırakırlar. Hatta Furiosa, Ölümsüz Joe'yu öldürmeyi başarır. Joe'nun cesedi ile akropole gelirler, akropolde direnecek kimse olmadığı için akropol Furiosa ve arkadaşlarının eline geçer. Max ise her filmde olduğu gibi kendi yoluna gitmek üzere oradan ayrılır(Red Kit misin mübarek?).

MAD MAX FİLMLERİNDE KADINLAR VE FURİOSA'NIN AKROPOLÜ(İKTİDARI) ELE GEÇİRMESİ

Akropol iktidarı bir avuç kadına geçmiştir. Artık Furiosa, gelinler ve Vuvalini kadınlarından kalanların hakimiyeti olacaktır. Fakat akropole aşağıda yaşayanlar da alınarak filmin bitmesi, hiyerarşinin tepetakla edildiğine işarettir. Ölümsüz Joe ve erkek egemen iktidar kadınlar tarafından değiştirilmiştir. Max'in bu mücadelede önemli bir yeri olsa da iktidar ile ilgilenmeyen bir kahraman modelidir; yönetimi Furiosa'ya bırakıp kendi yoluna gitmiştir. Bu aynı zamanda Mad Max filmlerinin erkek egemen bir kahraman modelinden bir kadın kahramanın ön plana çıkarıldığı modele dönmesini göstermesi açısından da dikkat çekicidir. İlk filmde(1979) Max'in eşi güçlü bir karakter olsa da çok etkin bir karakter değildir ki filmin sonunda çocuğunun ölümüne şahit olmuş ve çok ciddi bir yaralanma yaşamıştır. Yaşlı kadın(olağanüstü cesurluk sergilese de feleğin önüne geçemez) haricindeki diğer kadınlar ise çetenin mağdurlarıdır, taciz ve darp karşısında bir şey yapamazlar. İkinci filmde(1981) ise petrol üreten grup arasında eşitlikçi yapı olduğu için kadın figürlerde etkindir, karşılarındaki çete ise erkek egemendir. Kadınlar çete ile mücadeleye katılsa da kahramanlık yükü büyük oranda Max'in üzerindedir. Bir iki kadın karakter öne çıkarılmıştır sadece. Üçüncü filmde(1985) ise teyze karakteri 'kötü' tarafta olsa da iktidarı elinde bulundurmasına ve master ile iktidar için savaşması dolayısı önemli bir karakter olarak karşımıza çıkar. Fakat ekibi tamamen erkeklerden oluşur. Teyzenin iktidar şehrini Max, çocuk ve gençler ile yok eder, bunlar arasında kadınlar da vardır. Yaşadıkları vahada da böyle bir eşit yaşam olduğu ve kadınların sesinin susturulmadığını söylemek yanlış olmaz. Teyze şehri kaybetse de filmin sonunda hala çetesini yönetecek erke sahiptir. Furiosa'nın ön plana çıktığı 2015 yılındaki filmde ise kadınların itirazı ve iktidarı ele geçirmesi erkek egemen toplumla mücadeleyi gösterir. Zaman içinde filmlerde çocuk, gençler ve kadınların rolünün artması ve mücadeleye etkin katılması yazarın fikrindeki değişimleri göstermektedir. Yarım asırlık bir serüvende dünyanın daha güzel bir yer olması için çocukların, gençlerin ve kadınların mücadelesinin ne kadar değerli olduğu mesajı verilir. Kahramanın yolculuğu tüm filmlerde işlense de kahraman modelinin kadına kaydığını görmek feminist okuma için önemli olsa gerek.

HAMMADDE VE ÜRETİM ARACI

İlk filmde bir üretim aracı okuması yapmak zordur. Çorak Topraklar Dünyası filmlerde işlenmeye başlayınca işin rengi değişir. Diğer iki filmde(1981 ve 1985) enerji üretimini elinde tutanlar ve onlarla mücadeleye girmeye çalışanlar vardır. Üretim araçları savaşı filmlerin ana teması haline gelmiştir. Dört ve beşinci(2015 ve 2024) filmlerde üretim aracı sadece enerji çıkarmak üzerinden fazlasıdır; Su çıkarmak, yiyecek yetiştirmek, mermi üretmek ve petrol çıkarmak da üretim araçları ile mümkün olmuş, filmlerde sürekli üretim araçlarının olduğu kaleler ele geçirilmeye çalışılmıştır. 2015 yapımı filmde akropolü ele geçiren Furiosa, petrol şehri ve mermi şehri savaş lordlarını da öldürdüğü için hepsine hakim olmuş olmalıdır. Gerçi petrol şehri ve mermi şehrine dair bir planı olduğuna dair iz yoktur. Furiosa ve arkadaşları çölü yeniden yeşillendirmek istemektedir. İlerdeki filmlerde nasıl bir tema izleneceğini hep beraber göreceğiz.

KRİZLER...

1979 tarihinde yayınlandığından 2024 tarihinde çıkan filme kadar bize iktidar, toplum, feminist hareketler hakkında düşünme imkanı sunan filmlerin işlediği en önemli sorunlar Nükleer savaşların getireceği tehditler, petrol krizi ve iklim krizinin kendisidir. İklim krizini yazarlar ne kadar düşündü bilemiyorum ama ormanları bu hızla yok etmeye devam edersek Çorap Topraklar Dünyası'na benzer bir dünyada insanlığın yaşayacağını görmek mümkün. Bunu Nükleer bir savaş hızlandırabilir, temiz su krizi, enerji krizi kısacası insanın yaşam krizi kapımıza dayanabilir. Filmin en temel mesajı bu krizler kapımıza dayanmadan çocuk, genç, kadın, erkek hep beraber iktidarı ve sermayeyi elinde tutanlarla mücadele etmemizin zorunlu olduğudur. Onlar kendi güçlerini korumak, daha fazla üretmek, daha fazla insanı sömürmek için ellerinden gelenin fazlasını yapacaklar; bunu yaparken dünya yok olmanın eşiğine gelmiş umursamayacaklardır. Hepsi bir Ölümsüz Joe olma derdindedir. Peki biz onların güçlenmesini ve kendi söylemlerini dayatmasını izleyecek miyiz? Durum bu, şimdi ne yapacağız?

İKTİDAR ANLAYIŞLARI VE HAKİKAT ANLAYIŞLARI ÜZERİNE BİR DENEME

Son olarak iktidar anlayışı ile hakikat anlayışı üzerine küçük bir deneme yapalım. 1979 yılındaki filmde devletin söylemi hakimdir, yasaları ve düzeni vardır; bu söyleme uymadan hareket edenleri ise polis birliğine yakalatarak yasa önüne çıkarmak derdindedir. Max, devletin bir polisi olarak düzene uymayan çetelerin peşindedir ve onların faaliyetlerini durdurma konusunda büyük başarıya sahiptir. Çetenin ise devleti umursadığı yoktur, kurbanlarına büyük şiddet uyguladıkları için ya geriye tanık kalmaz ya da mağdurlar korkularından tanık olamazlar. Çete keyfi yapıya sahiptir, devletin yasasını umursamaz, kurbanlarını oynayacak bir oyuncak olarak görür. Onların durdurulması Max'in çılgına dönüp devletin onaylamayacağı şekilde onları yok etmesi ile mümkün olur.

1981 tarihli filmde çetelerin kendi 'soygun' düzeni hakikat söylemi ile küçük bir grubun 'onurlu' hakikat söylemi karşı karşıya getirilmiştir. Çetenin tüm söylemi bir liderin karizmasına dayanır, onun ağzından çıkan hakikatin kendisidir, ondan habersiz yapılan girişimler cezalandırılır. Çetenin çıkar için her şeyi yapabileceği görülür ve acımasızlardırlar. Petrol üretimi ile uğraşan küçük grubumuz da ise herkesin sesi önemlidir, saygı gören kişiler öne çıksa da gruptan daha üstün değildirler. Saldırıları savunmanın ötesine geçmez. Yaptıkları anlaşmalara uyarlar(Max ile yaptıkları anlaşma buna örnektir). Belirli bir onurlu yaşama dertleri vardır ve bunun için çetenin olmadığı güzel bir yere gidebileceklerini tahayyül ederler.

1985 tarihli filmde ise Bettertown'da hakikat söylemini ve iktidar söylemini Teyze oluşturur. Onun koyduğu yasalar çevresinde yaşanır ve Bettertown'da ticaret yapılır. Onun söylemlerine tezat oluşturabilecek tek kişi üstat/master'dır, master bilginin gücünü elinde tutar, ayrıca akli dengesi yerinde olamayan ama master'ın her dediğini yapan iri bir adama sahiptir ki onu kimsenin yenemediği anlaşılmaktadır, domuzlarla ürettiği metan gazını enerjiye çevirmesinden dolayı da enerjinin tekelini elinde bulundurur. Teyzenin iktidar ve hakikat söylemini zedelediği için ortadan kaldırılmalıdır ama Teyze kendi yasalarını insanların gözü önünde çiğnemek istemez. Max ile yaptığı anlaşma sayesinde iktidarı ve hakikat söylemini zedeleyen master'dan kurtulur. Bettertown hakikat söylemi ve Teyze'nin iktidarının sonunu Max'in çöldeki cezasının getireceğinden habersiz, Max'i ölmesi için çöle gönderir. Gezegen Erf isimli vahada yaşayanlar Max'i kurtaracak ve böylelikle filmde bambaşka bir anlayışın sürdüğü bir yere ulaşacağız. Birlikte yaşayan çocuk ve gençlerden oluşan bu grupta, iktidar büyük oranda grup arasında dağılmaktadır. Hakikat söylemi ise Kaptan Walker mitleri üzerinden oluşmuştur, bir 'mehdi' gelecek ve onları gökdelenlerin olduğu dünyaya götürecektir. Bu hakikat söylemi içerisinde bir arada yaşayan grup, Max'in Kaptan Walker olduğunu düşünürler, Max onlara gerçeği anlatmaya çalışır. Bu da grubun ikiye ayrılmasına sebep olur; Kaptan Walker mitine inanmaya devam ederek 'mehdi'nin geleceğini düşünenler ve 'mehdi'nin gerçek olmadığına ikna olup vahada yaşamlarına devam etmeleri gerektiğini düşünenler.

2024 ve 2015 yapımı filmlerin iktidar ve hakikat söylemini beraber ele alabiliriz. Bu dünyadaki hakikat söylemi üretim araçlarını elinde bulunduranlar tarafından oluşturulur. Dementus'un hakikat söylemi ve iktidarı acımasızlığa dayanır, ona göre çorak topraklarda yaşamak için bu gereklidir. Ölümsüz Joe ise hakikat anlayışını kendi etrafında oluşturduğu bir kült ile inşa etmiştir. Ona hizmet edenlere bu dünyada su ve yiyecek sağlanırken, ölümden sonrasında Valhallaya gitmek vaat edilir. Kendisine ve savaş lordlarına sonsuz bir sadakat ve itaat ister. Suyun ve besinin sağlayıcısı olarak bu onun hakkıdır. Vuvalini kadınları ise yeşil bir cennet kurmak peşindedir, bütün hakikat anlayışları bunun üzerinedir, Furiosa'da bu hakikat söylemine uyar. Furiosa için şunu da söylemek lazım, annesinin ölümünü izlediği için hakikat söyleminde intikam da yer alır. 2024 yılındaki filmde onun intikam serüveni anlatılır, 2015 yılındaki filmde ise Ölümsüz Joe'yu öldürürken intikam hissini hissederiz. Furiosa, akropolü ele geçirerek, Vuvalini'nin çölü yeşillendirme hakikat söylemini, iktidarın söylemi haline getirir. Aynı zamanda Ölümsüz Joe'nun getirdiği hiyerarşiyi ortadan kaldırır. Max'in ise hakikat söylemi, Çorak Topraklar Dünyası'nda bir başına gezmek, önüne çıkan zorluklarla baş etmekten ileri gitmez. Diğer filmlerde de olduğu gibi bu filmde de tesadüf eseri karşılaştığı 'iyi' insanlara mücadelelerinde yardım eder(aynı zamanda yardım alır), onların umut ettiği şeye ulaşmalarında 'kötü'lere karşı durur. İstenilen gerçekleştiğinde ise Max kendiliğine, Çorak Topraklar Dünyası'nda dolaşmaya geri döner(Solon'un yasayı oluşturup kentinden 10 yıllığına ayrılmasını andırıyor bu durum bana. Doğrudan bir alakası yok tabi, daha çok Red Kit vari bir hareket görüyoruz).