Himaye-i Etfal Cemiyeti’nden Günümüze Devlet Korumasında Çocuk

Himaye-i Etfal Cemiyeti

II. Abdülhamit döneminde Darülhayr-ı Âli kurulmuştur. İttihad ve Terakki Partisi döneminde Darüleytamların(yetimevleri) kurulmasıyla devam etmiştir. Bu kuruluşların yetersizlikten dolayı kapanmasından sonra 1917’de, Birinci Dünya Savaşı Sırasında Himaye-i Etfal Cemiyeti resmen kurulmuştur. Milli Mücadele sırasında, 1921 yılında Ankara’da Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti kurulmuş ve daha sonra İstanbul’daki kurum Ankara’ya bağlanmıştır. 1934 yılında Çocuk Esirgeme Kurumu adını almıştır[1]. 1960 yılı sonrasında dörtlü bir yapının olduğu görülmektedir.

Himaye-i Etfal Cemiyeti

Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü,

13-18 yaşındakilere bakmakla yükümlü Milli Eğitim Bakanlığı, yerel düzeyde tek sorumlu olan Koruma Birlikleri ve etkinlik alanı kısıtlanmış Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumudur. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığına bağlı olarak Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu 1983 yılında kurulmuştur. 1989’da Başbakanlığa bağlı kuruluş olarak faaliyet gösterir[2]. 2011 yılında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı kurulmuştur[3]. Çocuk Yuvaları ve Yetiştirme Yurtları Bakanlığa bağlı faaliyet göstermiştir. Sevgi Evi ve Çocuk Evi sistemleri ile beraber ortadan kalkmışlardır. Burada yetişen 18 yaşını doldurmayan devlet korumasındaki çocuklar ve korumaya muhtaç olan çocuklar Sevgi Evi ve Çocuk Evlerine alınmaktadır.“7-12 yaş grubu 45 dublex ve 0-6 yaş grubu için 15 tek katlı ev olmak üzere Ankara Sevgi Evleri Temmuz 2009 tarihinde bitirilmiş ve geçici kabulü ilgililerce sağlanmıştır. 1 Ekim 2009 tarihinde ise Keçiören Atatürk Çocuk Yuvasındaki 3-12 yaş grubu çocuklarımız Ankara Sevgi Evlerinde yeni mekânlarına tatlı bir heyecanla nakledilmişlerdir.

Dünyanın değişen şartlarına ayak uydurabilmek, koruma ve bakıma muhtaç çocuklarımıza daha sağlıklı hizmet verebilmek adına yapılan bu girişimde modern ortamlarına taşındılar. Bu gün çocuklarımız sekizer kişilik yeni evlerinde yaşamlarına devam etmektedirler.”

“Sevgi Evi” sistemine geçiş gözlenmektedir. “İlk çocuk evi Ankara İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne bağlı Çevre Eğitim Sağlık Sosyal Yardımlaşma Vakfı ile işbirliği protokolü ile 2000 yılında Ankara İlinde açılmıştır.”[4] Sevgi Evleri sisteminden önce faaliyete başlayan “çocuk evleri” sistemi de devam etmektedir. Yıllarca değişerek günümüze gelen Sevgi Evi ve Çocuk Evi sistemleri tartışılmaktadır. Kimileri kurumu iyileştirmeyi amaç edinirken, Hayat Sende ve Korev gibi kuruluşlar ise koruyucu aile sistemini tartışmakta ve yaygınlaşması için çalışmalar yürütmektedir.

KAYNAKLAR

1. Yaşar Baytal, Atatürk Döneminde Sosyal Yardım Faaliyetleri(1923-1938), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2012, s. 107-110; Darüleytemlerin, Himaye-i Etfal Cemiyeti ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumunun kurulması üzerine bkz. Ethem Çengelci, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’nun Türk Sosyal Güvenlik ve Sosyal Hizmetler Yönetim Sistemi İçindeki Yeri, Aydınlar Matbaacılık, Ankara, 1998, s. 8-22; Kurumun adının Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu olarak değiştirilmesi üzerine bkz. Hakan Acar, Cumhuriyet’in Çocuk Refahı Politikasını Yapılandıran Bir Sivil Toplum Örgütü: Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu(1921-1981), Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezleri Vakfı Yayınları, Ankara 2011, s. 56.
2. Çengelci, age., s. 2-3; 1983’de Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’nun kurulması bkz. Acar, age., s. 60; Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu’nun devletleştirilmesi ve son bulması bkz. Acar, age., s. 73-75; 1983’e kadarki süreç için bkz. http://cocukhizmetleri.aile.gov.tr/hakkimizda/tarihce (6.12.2014).
3. https://www.turkiye.gov.tr/aile-ve-sosyal-politikalar-bakanligi (6.12.2014).
4. http://www.ankarasevgievleri-shcek.gov.tr/?page_id=498 (6.12.2014); 2012’de Sivas örneği için bkz. http://sivas.aile.gov.tr/tr/html/2919/Sevgi-Evleri-Cocuk-Yuvasi-ve-Kiz-Yetistirme-Yurdu (6.12.2014); 2011 Çorum örneği için bkz; http://corum.aile.gov.tr/tr/html/4295/Sevgi-Evleri-Cocuk-Yuvasi-ve-Kiz-Yetistirme-Yurdu-Mudurlugu(6.12.2014.); 2009 Adana örneği için bkz. http://www.adanasevgievleri.gov.tr/ekran.asp?id=2 (6.12.2014); http://konyacocukyuvasi-shcek.gov.tr/default.asp#skod=10.25.40 (6.12.2014.)