 |
| Ahameniş(Pers) Haritası, Kyros, Kambyses, Darius |
II. Kambyses
Babil’de en azından bir kısmın, Yahudilerin ve Yunanlıların genel olarak ideal hükümdar olarak sundukları II. Kyros’un ölümünden sonra tahta, II. Kyros’un babasının isminin taşıyan II. Kambyses geçti. II. Kambyses döneminde Mısır’ın Ahameniş İmparatorluğu topraklarına katıldığı bilinmektedir. II. Kambyses’in Mısır’da önemli yerel görevlilerle nasıl bir ilişki kurduğunu ve yerel dinle ilgili politikasını yansıtan bir belge vardır. Mısır kralları Amasis ve III. Psamtik zamanında deniz kuvvetleri komutanı olan Udjaharresnet, II. Kambyses tarafından başrahip olarak atanmıştı.
II. Kambyses’ten itibaren Ahameniş İmparatorları, Mısır’da Firavun olarak selamlanmıştır. Persler hâkimiyetini sağladıkları yerlerde, yerel ideolojiye göre hareket ettiklerinin bir diğer kanıtı da Mısır’dır. Mısır’ın alınmasının arkasından Libya, Barka ve Kyrene Ahameniş hâkimiyetine kendi istekleri ile katıldılar.
Herodot’a göre II. Kambyses kardeşi
Bardiya(Smerdis)’ın ölüm emrini vermiştir. Bardiya’nın II. Kambyses tarafından kesin olmasa da
Gaumata adında bir Mag kendisinin Bardiya olduğunu ilan ettiğini biliyoruz. Gaumata’yı Darius öldürerek tahta çıkacaktır. Fakat, Darius’un Gaumata’yı değil de Kyros’un oğlu
Bardiya’yı öldürmüş olabileceği kuşkusu vardır.
 |
| Ahameniş(Pers) Haritası ve Kral Yolu Güzergahı |
 |
| Persepolis Kabartmalarında Darius |
Darius
Darius (M.Ö. 522-486) tahta çıktığında, Ahameniş İmparatorlu’ğu yeni bir ideoloji içine girecektir:
“Kral Dareios söyle diyor: Ahuramazda'nın lütfuyla hazırladığım yazıttır bu. Ayrıca, Ari dilinde (lran dili) kil tabletlere ve parşömene yazıldı. Ayrıca, kendi heykelimi yaptım. Ayrıca, şeceremi yaptım. Yazıldı ve huzurumda okundu. Sonra bu yazıtı bütün eyaletlere gönderdim. İnsanlar elbirliğiyle üstünde çalıştılar.”
Darius hem kendisini hem de
Kyros’u Ahamenes soyundan göstererek, imparatorluğunun meşru olduğunu göstermek istemişti. İlk defa çivi yazısı ile ‘Eski Farsça/Persçe’ metinler Darius zamanında yazılmaya başlandı. Yine de
Kyros zamanından gelen bazı gelenekler devam ettirildi. Darius’un tahta çıkması sonrasında imparatorluğun her yerinde isyanlar çıktı,
Darius tüm isyanları bastırmayı başardı. Yine Darius zamanında İmparatorluk sınırları genişlemeye devam etti.
Darius döneminde, Ahameniş hâkimiyeti, Batı’da Trakya’ya kadar yayılmıştı. Ayrıca, Kuzeybatı Hindistan’da Pers hâkimiyetine sokulmuştur. Darius dönemine ait Susa’da saray kalıntıları bulunurken, ayrıca Persepolis’in inşaatına başlandığı anlaşılmaktadır. Persepolis, Darius’un haleflerince tamamlanmıştır. Darius’un Nakş-ı Rüstem’de diktirdiği mezarsa, Kyros’un mezarı ile kıyaslandığında yeni bir tarzdı; kayaya oyulmuş bir mezardır ve haleflerince de gelenek sürdürülmüştür. Darius’un arkasından oğlu
Kserkses(M.Ö. 486-465), Ahameniş İmparatorluğu’nun başına geçmiştir. Döneminde, Mısır ve Babil’de ayaklanmalar çıkmış; idari düzenlemeler yapılmış; Yunanlılarla savaşlar ve diplomatik ilişkiler gerçekleşmiştir.
 |
| Nakş-ı Rüstem'de Ahameniş İmparatorluk Tebaası |
Darius’un Susa’daki temel metni, saray için gelen malzemeleri ve imparatorluktaki çeşitliliği göstermektedir:
“Susa' da inşa ettiğim bu sarayın süslemeleri uzaklardan getirildi. Yerin altındaki kayaya ulasana dek toprak kazıldı. Kazı yapıldıktan sonra temel dolguları, bazı yerde 40 kübit (yaklaşık 20 m), bazı (kısımlarda) 20 kübit derinliğe yerleştirildi. O temelin üstüne saray inşa edildi. Toprağın kazılmasını, molozun sıkıştırılması ve kerpiç kalıplarının dökülmesi, hepsi Babil halkı tarafından yapıldı. Sedir kerestesi Lübnan adında bir dağdan getirildi. Bunu Assur halkı Babil'e getirdi, Babil'den de Karialılar ile İonialılar Susa'ya getirdi. Yaka kerestesi Kandahar (Kabil bölgesi) ile Karmania'dan ( Kermen) getirildi. Altın, Sardes'ten ve işlendiği Baktria' dan getirildi. Değerli laciverttaşı ve akik, islendiği Sogdiana' dan (Özbekistan/Tacikistan) getirildi. Değerli turkuvaz taşı, islendiği Harezm'den (aşağı Amu Derya) getirildi. Gümüş ve abanoz Mısır' dan getirildi. Duvarı süsleyen bezemeler İonia'dan getirildi. Fildişi, işlendiği Kusi'den (Nübye), Hindistan' dan ve Arakhosia' dan (Kandahar bölgesi) getirildi. Taş sütunlar Elam' da, getirildiği Abiradu adında bir köyde işlendi. Taşı işleyen taşçılar lonialılar ve Sardeslilerdi. Altını işleyen kuyumcular Medler ve Mısırlılardı. Ahşabı işleyenler Sardesliler ve Mısırlılardı. Fırınlanmış kerpici işleyenler Babillilerdi. Duvarı örenler Medler ve Mısırlılardı. Kral Dareios söyle der: Susa'da bir harikulade (iş) sipariş verildi, bir harikulâde (iş) (tamamlandı). Ahuramazda beni, babam Hystaspes'i ve ülkemi korusun.”
.svg){kind=link}
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder