19. YÜZYILIN BECERİKLİ PAPAĞANI

 

19. YÜZYILIN BECERİKLİ PAPAĞANI 

Angeliaforos süreli yayını Yunan harfli Türkçe olarak yayınlanmaktaydı(Ermenice ve Yunanca baskıları olmakla beraber Ermen harfli Türkçe baskıları da vardı). 20 Ocak 1898 tarihli sayısında "Müteaddid Lisanlar ile Mütekellim Bir Papağan" başlıklı yazı yayınlanmıştı. Bu papağanın birçok dilde uzun bir metni dillendirmesi kamuoyunda dikkatleri üzerine çekmişti. Hatta iyi para teklif edenler olmuş ama sahibi satma taraftarı olmamıştı. Söz konusu papağan ile ilgili metnin Yunan harfli Türkçeden çeviriyazını gerçekleştirilmiştir. {} kapalı parantezi içindeki kısımlar tarafımızdan eklenmiştir. 

***

MÜTEADDİD LİSANLAR İLE MÜTEKELLİM BİR PAPAĞAN 

ΜΟΥΤΕΑΤΤΙΤ ΛΙΣΑΝΛΑΡ ΙΛΕ ΜΟΥΤΕΚΕΛΛΙΜ ΠΙΡ ΠΑΠΑΓΑΝ

{ÇOK SAYIDA DİLLER İLE KONUŞAN BİR PAPAĞAN}

M. Grant Ridlei{Μ. Γρὰντ Ρίδλεϊ} nam zatın taht-ı tasarrufunda bulunan bir papağan elyevm{bugünlerde} Londra asilzadeganının{asilzadelerinin} hayretini tahrik ediyor{merakını çekiyor}. 

Papağan birkaç bin kelimeden mübarek bir nutku İngiliz ve Fransız ve Alman ve İtalyan lisanları ile kat'an{asla} şaşırmaksızın fesâhat ıtlâk edilecek{adlandırılacak} bir surette irat etmektedir{söylemektedir}. Ehli meraktan biri mezkur papağını 2000 lira bedel ile iştirâya{satın almaya} talip olmuş ise de M. Grant Ridlei bu fiyatı kabul etmemiştir. 

***

Fesâhat: (ﻓﺼﺎﺣﺖ) i. (Ar. feṣāḥat) İfâdede, kelimelerden her birinin ve bu kelimelerden meydana gelen cümlelerin lafız, mânâ, âhenk ve kurallara uygunluk bakımından yerinde, düzgün ve doğru olması durumu; dilin söylenmesi güç, âhenksiz, alışılmamış kelimelere, yadırganacak yabancı sözlere, kusurlu cümle, mecaz ve terkiplere yer verilmemesi sûretiyle açık, duru ve doğru kullanılması: Fesâhat nehrine mâhî o cânânım zebânıdır / Belâgat bahrına ey dil sadef anın dehânıdır (Zâtî). Çıktıkça lisan tabîatından / Elbette düşer fesâhatından (Ziyâ Paşa). Târife gelmez bir belâgata fesâhata mâlikti (Refik H. Karay).

● Fesâhat-perdaz (ﻓﺼﺎﺣﺖ ﭘﺮﺩﺍﺯ) birl. sıf. (Fars. perdāz “düzenleyen” ile) Güzel konuşan, fesâhatle söz söyleyen.

19. YÜZYILIN BECERİKLİ PAPAĞANI