OSMANLI'DA HABERLER 27 OCAK 1898

 

OSMANLI'DA HABERLER 27 OCAK 1898

Yunan harfli Türkçe olarak yayınlanan Angeliaforos'ın 27 Ocak 1898 tarihli sayısındaki "Dahiliye", "Son Haberler" ve "Sarrafiye" başlıklı bölümlerin Yunan harfli Türkçeden çeviriyazını yapılmıştır.

19. yüzyılın sonlarına gelirken, bir Karamanlides vatandaş, Amerikan Misyoner Şirketi tarafından basılan Angeliaforos süreli yayınını uzun süredir takip etme imkanına sahipti. 1898 tarihinin ocak ayının sonlarında eline geçen Angeliaforos sayısında, belirli konularda bazı metinler okuma fırsatı yakalıyordu. Bu metinler dini konulu olduğu gibi(Kraliçe Ester metni örnek verilebilir), dünyada dikkat çeken bir meseleye dair olabilirdi(Kurnaz Eczacı metni buna örnektir). Kimi zaman Anadolu kültürüne dair yazılar(Kürt kültürü üzerine yayınlanan metinler bunlara örnektir), zaman zaman ilahi ya da şiirler yer alabiliyordu(Sal-ı Cedid dizeler buna örnektir). Bunların yanında muhtelif yararlı bilgiler yer alabilmekteydi(Kafeinsiz Kahve metni örnektir). Yazı çeşitliliği verdiğimiz bilgilerden fazla olmakla beraber genel bir fikir edinmeniz için yeterlidir. Bu tür yazılardan sonra ise haberlerin olduğu bölüm gelir. Bu bölümde Hariciye, Dahiliye ve Son Haberler başlığı altında farklı uzunluklarda, dünyadaki ve Osmanlı coğrafyasındaki gelişmeler hakkında bilgi alıyorlardı. Sarrafiye kısmında ise bazı hisseler ile para birimleri hakkında malumat sahibi oluyorlardı. 27 Ocak 1898 tarihli sayıyı eline alan bir okuyucu, "Dahiliye" başlığı altındaki haberleri; Padişahın Fransız Büyükelçisini huzura kabul ettiğini, Yunanistan'ın elçisinini huzura kabul edildiğini, İspanya elçisinin şehre geldiğini, Yunanistan'ın savaş tazminatı ödemek üzere Maliye Bakanı ile sözleşme yapacağını, tiyatro biletlerinden alınan verginin ödenmesine dair kararını, Osmanlı'daki okulların sayısını, Hamidiye süvari taburuna dair bilgileri, Ramazan ayında pide ve simitler için narh belirlendiğini, Bükreş'den Ramazan ayı için imam talebi üzerine Bükreş'e imam gönderildiğini, Alman İmparatorunun 10 zabite verdiği nişanı, Amerika'dan yeni konsolosun geldiğini, Anadolu Demiryolu Şirketi'nin faaliyetlerinin hızlanması için gümrükteki malzemeler için verilen direktifi, Rusya'ya gitmiş olan Bulgar zabitinin geri döndüğünü, Bulgaristan hapishanelerinde tutuklu olanlara zanaat öğretileceğini, Anadolu Demiryolu Şirketi temettüatına dair haberleri okumuştur. Daha sonra "Son Haberler" başlığı altında verilmiş haberlere göz atmaya başlamıştır. Burada Cezayir'de Yahudilere saldırı olduğunu, Dreyfus davasındaki gelişmeleri, Almanya'da serbest liman ilan edilen şehri, Epameinondas Deligeorgis'in hastalandığını, Avusturya'nın Rusya ile Balkan Devletleri konusundaki antlaşmasından ayrılmayacağını okumuştur. Daha sonra gözleri "Sarrafiye" bölümünde gezmiştir, burada halktan alınan borçlar karşılığı dağıtılmış olan "eshâm-ı umûmiye" hisselerinin değerine bakmış, Rumeli Demiryolu tahvil değerini görmüştür. Para birimlerinin değerlerine bakmayı ihmal etmeyen okuyucu, Angeliaforos'u bir kenara bırakarak gündelik işlerine dönmüştür. Bu haberlere dair metinlerin çeviriyaznı aşağıda sırayla verilmiştir.            

OSMANLI'DA HABERLER 27 OCAK 1898

DAHİLİYE HABERLERİ 27 OCAK 1898

1

Cuma günü selamlık resminden sonra Fransa sefir-i kebiri M. Kanbon[Cambon-Paul-] huzur-ı şahaneye kabul olunmuştur.

2

Pazar ertesi günü Yunanistan sefiri Prens Maurokordatos îtimatnâmesini takdim etmek üzre mâbeyn-i hümâyuna azîmetle, sûret-i resmiyete huzur-ı şâhâneye kabul olunmuştur. 

3

İspanya sefir-i cedidi Marki de Kambo Sagrado[Marqués de Cambo Sagrado] Madrid'den şehrimize muvâselet etmiştir. 

4

Yunanistan tazmînat-ı harbiyesinin ilk taksitinden ödemek üzre, 1200000 liralık bir istikraz içun çarşenbih günü Maliye nazırı Tevfik paşa ile Osmanlı bankası, Anadolu şimendiferi ve Berlin'in Doice[Deutsche?] nam bankası vekilleri arasında bir mukavele akd edilmiştir. 

5

Dar ül acize[Dârü'l-aceze] menba-ı vâridatından biri olan teatro biletleri resminin muntazamen ve müsâraaten tahsil ve cibâyeti içun hasseten dikkat u itina olunması zımnında Dahiliye nazaretinden lazım gelenlere evâmir îtâ olunmuştur.

6

Meârif-i umûmiye nazâreti Memâlik-i şâhâne mekteplerine dair bir raport tanzim etmiştir. Zât-ı şâhânenin devre-i saltanatında açılmış olan mekteplerin miktarı 9901 dir ki, bunların 19u hususi mekteplerdir. Memâlik-i şâhânede bulunan her dereceden olan mekteplerin miktarı 29106ya ve onlara devam eden şâkirdanın miktarı 896414e bâliğ olmaktadır. 

7

Erzrum vilayeti dahilinde Hallac aşiretinden iki Hamidiye süvari taburu teşkil ve Malazkerd'de ikame olunmuştur. İşbu taburların zâbıtanı aşiretin reisleridir. Hamidiye alaylarınca zabitlik vazifesini ifa eden sâir Kürd aşiretleri reislerinin rütbeleri haiz oldukları mevki ve mertebelere göre terfi olunmuştur.

8

Ramazan ayı zarfında satılacak pide ve simitlerin tâyin-i narhına dair şehir emâneti[şehreemâneti] canibinden lazım gelenlere teblîgat-ı resmiye vuku bulmuştur.

9

Bükreş ehâli-i İslamiyesinin talebi üzerine, Ramazan ayı zarfında namaz ve ibadetlerinde ehâliye delâlet etmek üzre şehr-i mezkûre bir imam gönderilmiştir.

10

Almanya İmperatoru ordu-yı hümâyun erkân-ı harbiyeyi umûmiyesine mensup 10 zabite muhtelif derecelerden nişanlar îtâ eylemiştir. 

11

Müttehide-i Amerika'nın yeni general konsolosu M. Dikensen şehrimize müvâseletle icra-ı vezâyife başlamıştır. Sabık general konsolos M. Şort Çin ve Japonya tarikiyle Amerika'ya gitmet üzre çarşenbih günü şehrimizden haraket etmiştir. 

12

Müttehide-i Amerika sefiri M. Encel[James Burrill Angell]  Syria ve Mısır taraflarında kısa bir seyahat etmek üzre, dünki gün şehrimizden haraket etmiştir. 

13

Anadolu şimendifer kumpanyasına daha ziyade vagonlar ve Haydar Paşa'da inşası iktizâ eden antrepoları tedârik ettirmek hususunda acele edilmesi zımnında Bâb-ı Âlî'den Nâfia nazaretine emr verilmiştir. 

14

Bundan bir kaç sene evvel Rusya'ya gidip orada Rusya hidmet-i askeriyesine girmiş olan 36 nefer Bulgar zabıtanı bu defa Bulgaristan'a avdetle, o zemanki rütbeleri ile yahot daha yüksek rütbeler ile yine Bulgaristan hidemat-ı askeriyesine dahil olmuşlardır. 

15

Bulgaristan hapishanelerinde mevkuf bulunan mahpuslar bundan böyle Bulgaristan'da bulunmayan senaatlarda istihdam edileceklerdir. Anler bu vechle yeni senaatlar öğrenecekler ve teayyüşlerinin mesârifatı anlerin yaptıkları emtia ve eşyanın satışından hasıl olan temettüden tesviye edilecektir. 

16

Derisaâdet'de neşr olunan "Hendesblat" gazetasının beyanınca, hükûmet-i seniye Anatoli şimendifer kumpanyasından şimendiferin Haydar Paşa-İzmid şubesinin 1897 senesine mahsus temettüatından kendi hissesine mukabil 299780 frank kabul etmiştir. İşbu meblağ şimendiferin bu şubesinin vâridatının şimendiferin her kilometrosi başına kumpanyaya senevî tediye olunan 10300 frank temînat akçesinden fazla gelenidir. 

SON HABERLER ΣΟΝ ΧΑΠΕΡΛΕΡ

1

Pazar akşamı ve pazar ertesi günü Cezair'de zuhur etmiş olan iğtişâşat Yehudiler üzerine umumi bir hücum şeklini almış ve askerler iğtişaşı men etmek hususunda epeyi müşkilâta uğramışlardır. Yehudilerin bir çok dükkanları yağma edilmiştir. İğtişâşat esnasında iki kişi telef ve bir hayli kimseler mecruh olmuştur. 

2

Pazar ertesi günü Fransa mebusan meclisinde M. Zores[Jaures?] yüz başı Dreyfus'un mahut îtirfatına dair daha ziyade îzâhat verilmesi hususundaki talebine devam etmiş ise de, reis-i vükelâ M. Mel'in bu istîzahata cevap vermekten imtinâ etmiştir. Bunun üzerine sol cenah azasından bir kaçı kabinenin haraketine şedîden itiraz eylemişlerdir. Bundan sonra 163 reye karşı 376 rey ile sâir işler ile iştigal olunmasına karar verilmiştir ki, bu kabinenin meslekini katiyen tasdik etmek demektir. Almanya hariciye nazırı M. de Pulo Almaya'nın Dreyfus Esterhazy yahot Bekar ile hiç bir alaka ve münasebeti olmadığını resmen ilan ve elyevm Fransa'da icra olunmakta olan muhakemelerin Dreyfus meselesinin hakikatini kamilen meydana çıkaracağına ümit beyan etmiştir. 

3

Rivayete nazaren, Almanya devleti Kıaoçoyıe[?] serbest liman ilan etmeye karar vermiştir. 

4

Esbak Yunan baş vekili M. Deligannes[Epameinondas Deligeorgis] hastalanmıştır.

5

Austria'nın nîm resmi olan "Peşter Adid" gazetasının beyanınca, kral Milano'nın Belgrad'a avdetî ile Austria'nın hiç bir münasebeti olamayıp Austria Balkan hükümetlerine dair Rusya ile husule gelmiş olan îtilâftan ayrılmayacaktır.

SARRAFİYE ΣΑΡΡΑΦΙΓΕ

Ianuarios 15-27, 1898

--

Eshâm-ı Umûmi (kuponu kesilmiş) 24    7

Rumeli Demur yolu tahvîlâtı           111  26

---

Akçe Fiyatı, Lira-ı Osmani 100 Guruştan

Mecidiye           108  13

Mec. çaryeği     107  30

Metalik             94    50

Beşlik               103  10

Altılık               103  10

Gümüş ufaklık 103  10

Pol                    90     1

Napolion          87     6

Krimitza           51     3

Lira İngliz        109   33

Manet Gayme   8     57

İstanbol'da Matbaa-ı A. H. Boyacıyan 

Fincancılar Yokuşu--Amerikan Han.